Tận dụng lợi thế để tăng kết nối
Theo ông Lưu Quang Thìn, Vụ phó Vụ Kế hoạch-Đầu tư, Bộ GTVT, thời gian qua, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông Việt Nam đã có những phát triển đáng ghi nhận với hơn 24.300km quốc lộ, 2.000km đường bộ cao tốc, 6.800km đường thủy nội địa, 2.640 đường sắt quốc gia, 298 bến cảng, 22 cảng hàng không và nhiều công trình quan trọng, quy mô lớn được đầu tư.
Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế như sự mất cân đối giữa các dự án hạ tầng; đường sắt mặc dù là phương thức có nhiều ưu điểm nhưng chưa được ưu tiên đầu tư; đường sắt đô thị triển khai chậm; chưa phát huy tiềm năng của đường thủy nội địa trong các khu vực có lợi thế.
Nguyên nhân chủ yếu do xuất phát điểm của nền kinh tế Việt Nam thấp, vốn cho đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông chưa đáp ứng đủ mục tiêu đầu tư.
Định hướng đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050 với vận tải đường bộ, cả nước có khoảng 5.000km đường bộ cao tốc, ưu tiên các tuyến kết nối với các trung tâm kinh tế lớn, các cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế có nhu cầu vận tải hàng hóa lớn. Ước tính tổng mức đầu tư các dự án đến năm 2030 vào khoảng 24,8 tỷ USD; đến năm 2050 vào khoảng 33,64 tỷ USD.
 |
| Vận tải đường bộ ưu tiên các tuyến kết nối với các trung tâm kinh tế lớn, các cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế. |
Với vận tải đường sắt sẽ tập trung xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam; đẩy nhanh tiến độ đầu tư các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh để giảm ùn tắc giao thông, kết nối với tuyến đường sắt tốc độ cao để hình thành mạng lưới vận chuyển hành khách trong cả nước.
Đầu tư các tuyến đường sắt mới, điện khí hóa để kết nối cảng biển, cảng hàng không; cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có đồng bộ hạ tầng. Dự kiến tổng mức đầu tư các dự án đến năm 2030 khoảng 151,2 tỷ USD (bao gồm cả đường sắt đô thị); đến năm 2050 khoảng 312 tỷ USD.
Với đường thủy nội địa, chú trọng cải tạo nâng cấp các tuyến chính có mật độ vận tải cao; tập trung phát triển các tuyến vận tải thủy ven biển khu vực miền Trung và Đồng bằng Sông Cửu Long; hiện đại hóa các cảng chính, cảng chuyên dùng, trong đó khuyến khích đầu tư cảng, luồng tuyến vận tải với tổng mức đầu tư các dự án đến năm 2030 vào khoảng 10,8 tỷ USD; đến năm 2050 vào khoảng 4,48 tỷ USD.
Với hàng hải sẽ cải tạo nâng cấp các luồng quan trọng; tiếp tục phát triển các bến cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện, Bà Rịa Vũng Tàu; kêu gọi đầu tư cảng Cần Giờ, Vân Phong, các bến cảng Trần Đề phục vụ Đồng bằng Sông Cửu Long. Tổng mức đầu tư theo ước tính của quy hoạch đến năm 2030 vào khoảng 4,16 tỷ USD; đến năm 2050 khoảng 6,65 tỷ USD.
Về hàng không, tập trung đầu tư một số cảng hàng không lớn, đóng vai trò đầu mối tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh; từng bước nâng cấp và khai thác có hiệu quả 22 cảng hàng không hiện hữu; kêu gọi đầu tư đầu tư các cảng hàng không mới… Tổng mức đầu tư theo ước tính của quy hoạch đến năm 2030 vào khoảng 17,1 tỷ USD; đến năm 2050 vào khoảng 21,06 tỷ USD.
Huy động vốn từ nhiều nguồn
Vụ Kế hoạch-Đầu tư cho biết đã đưa ra các giải pháp trọng tâm để huy động nguồn lực đầu tư về cơ chế chính sách và huy động nguồn vốn.
Theo đó, Bộ GTVT tiếp tục rà soát, sửa đổi hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý liên quan, rà soát, cải cách thủ tục hành chính nhằm nâng cao chất lượng, môi trường đầu tư; xây dựng cơ chế để tăng cường phân cấp, phân quyền cho các địa phương đầu tư, tiếp tục rà soát các quy hoạch để định hướng đầu tư
Ưu tiên phân bổ vốn ngân sách Nhà nước cho các công trình, dự án giao thông không có khả năng thu hồi vốn hoặc khó có khả năng thu hút vốn từ các thành phần kinh tế.
Bộ GTVT cũng huy động mọi nguồn vốn từ các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển hạ tầng giao thông với các ưu đãi đầu tư tối đa; tiếp tục thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ quốc tế để đầu tư các công trình lớn có sức lan tỏa; khai thác có hiệu quả nguồn lực từ tài sản kết cấu hạ tầng
Nghiên cứu, xây dựng các cơ chế huy động tối đa các nguồn lực đầu tư phù hợp với đặc thù từng chuyên ngành giao thông, có tính cạnh tranh quốc tế.
Song song đó là xây dựng và công bố danh mục các dự án phát triển hạ tầng giao thông đề kêu gọi đầu tư theo phương thức PPP và đầu tư nước ngoài giai đoạn đến năm 2030 và sau năm 2030.