Hiệu quả khả quan
Hà Nội hiện có gần 8 triệu phương tiện tham gia giao thông. Đặc biệt, trong khu vực nội đô có mật độ dân cư cao, nhu cầu gửi xe của người dân rất lớn. Tuy nhiên, diện tích đất dành cho bãi đỗ xe còn hạn chế là cơ hội cho một số cá nhân và tổ chức trục lợi, đẩy giá trông giữ xe lên cao. Mức giá trông giữ xe dù đã được niêm yết nhưng một số đơn vị vẫn cố tình phớt lờ, thu theo giá khác, dù biết nhưng người dân vẫn phải ngậm ngùi chấp nhận.
Để làm minh bạch hoạt động thu phí trông giữ xe, đảm bảo quyền lợi cho người dân, từ ngày 15/4, Sở GTVT Hà Nội phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thí điểm trông giữ xe không thu tiền mặt tại 7 vị trí. Đại diện đơn vị cung cấp ứng dụng - Giám đốc Dự án Công ty TNHH thu phí tự động VETC Trần Ngọc Kiên cho biết: “Chúng tôi lựa chọn công nghệ RFID để triển khai thanh toán không tiền mặt tại các bãi xe. Công nghệ này được đánh giá có tính chính xác cao, được các nước có nền giao thông tương tự Việt Nam như Malaysia và Singapore... ứng dụng. Tại Việt Nam, công nghệ RFID đã được ứng dụng thành công tại các trạm thu phí trên cao tốc”.
Với các kinh nghiệm và bài học đã có, việc triển khai thanh toán không tiền mặt tại các bãi đỗ xe cũng khá thuận lợi, không gặp trở ngại về công nghệ. Thực tế sau hơn 2 tuần triển khai, loại hình này đã cho thấy hiệu quả khả quan và được người dân đồng tình ủng hộ; từng bước xây dựng thói quen thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực giao thông.
Đối với xe máy, người dân thanh toán phí trông giữ xe bằng hình thức quét mã QR.
Chị Nguyễn Trà Giang (quận Ba Đình) cho biết: “Trước đây việc thanh toán tiền gửi xe khá bất tiện, nhất là với xe máy. Hiện nay việc thanh toán trực tuyến đã rất phổ biến, thu phí trông giữ xe không dùng tiền mặt mang đến cho người dân sự thuận tiện, hơn hẳn. Mặt khác, chúng tôi cũng không sợ bị bắt chẹt, thu quá giá niêm yết”.
Theo thống kê, sau thời gian thí điểm ứng dụng công nghệ thông minh trong việc thu phí gửi xe không dùng tiền mặt tại các trông giữ xe trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, 100% xe ô tô đều có thể thanh toán không dùng tiền mặt, tỉ lệ này đối với xe máy là từ 90 - 95%.
Trưởng phòng Kế hoạch tài chính Sở GTVT Hà Nội Phan Trường Thành cho biết: “Hình thức thu phí trông giữ phương tiện không dùng tiền mặt sẽ tăng cường công tác quản lý Nhà nước, giúp các đơn vị quản lý kiểm soát được sản lượng, chi phí, tránh thất thoát cho ngân sách; đồng thời giúp DN tránh bị thất thoát nguồn thu, giảm bớt nhân lực, công tác quản lý, thống kê trong DN cũng được dễ dàng, thuận tiện hơn rất nhiều”.
Thu phí không dùng tiền mặt tại các điểm trông giữ xe cũng là tiền đề để xây dựng nên bản đồ số thông minh về các bãi trông giữ xe trên toàn TP. Qua đó, giúp các lái xe dễ dàng tìm được điểm đỗ trong thời gian ngắn nhất. Đây là một trong những công nghệ xây dựng hệ thống giao thông thông minh, hướng tới Thủ đô thông minh. Tuy nhiên, hiện thu phí trông giữ xe không dùng tiền mặt vẫn còn một số tồn tại cần sớm khắc phục, xử lý.
Sớm giải quyết khó khăn
Một trong những vấn đề khó khăn nhất đối với thu phí đỗ xe trực tuyến là chưa đồng bộ công nghệ. Ví dụ như khách dùng thẻ VETC sẽ chưa trừ được phí tự động nếu dùng ePass và ngược lại. Phó trưởng phòng Kinh doanh ePass Trần Mạnh Hùng chia sẻ: “Sau khi hạ tầng kỹ thuật đáp ứng công nghệ và liên thông dịch vụ được hoàn thiện, tốc độ thanh toán và di chuyển của người dân sẽ càng thuận tiện, nhanh chóng hơn nữa”.Mặt khác, trong quá trình triển khai, giai đoạn đầu khó tránh khỏi phát sinh do việc người dân bỡ ngỡ khi tiếp cận công nghệ mới. Nhưng các đơn vị liên quan đã có những giải pháp để khắc phục khó khăn, thuận tiện nhất với người gửi xe.
Các đơn vị liên quan đang từng bước khắc phục những tồn tại, tạo sự thuận tiện cho người gửi xe.
Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất mà thu phí giữ xe không dùng tiền mặt gặp phải có lẽ là việc quản lý các bãi xe chưa được cấp phép. Hiện nay hoạt động trông giữ xe không thu tiền mặt mới chỉ được áp dụng tại 7 điểm. Trong khi đó, đang có khoảng 90% các bãi đỗ xe tự phát, không thuộc sự quản lý của Nhà nước.
Như vậy, dù có triển khai trên tất cả các điểm trông giữ xe được cấp phép thì vẫn là một số lượng rất ít, phạm vi nhỏ trên tổng số bãi trông xe của Hà Nội. Điều này khiến cho hiệu quả của hoạt động trông giữ xe không dùng tiền mặt còn rất hạn chế.
Hơn nữa hoạt động thu phí không dùng tiền mặt chỉ có thể triển khai tại các điểm trông giữ xe được cấp phép. Còn những bãi trông giữ xe tự phát nghiễm nhiên không cần áp dụng, tiếp tục “nhởn nhơ”, tự ý thu tiền mặt mà chẳng tuân theo quy định nào, gây khó cho người dân, thất thu cho ngân sách.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng nói: “Nếu không rà soát, tổ chức để cấp phép cho các bãi xe tự phát, TP sẽ khó có thể siết chặt quản lý, thu tiền về ngân sách. Ngoài ra sự bất bình đẳng trong chính sách quản lý giữa điểm trông giữ xe được cấp phép và tự phát cũng sẽ khiến nhiều DN làm ăn chân chính ngã lòng, tìm cách để lách luật, phá luật”.
Theo các chuyên gia, để việc thu phí trông giữ phương tiện không dùng tiền mặt được thuận lợi, tăng nguồn thu ngân sách, Hà Nội cần có những biện pháp chặt chẽ hơn trong việc quản lý những bãi trông giữ xe tự phát. Có thể xem xét cấp giấy phép tạm cho các bãi trông giữ đủ điều kiện; đồng thời bắt buộc phải ứng dụng công nghệ thu phí không dùng tiền mặt. Càng nhiều điểm trông giữ xe áp dụng thu phí không dùng tiền mặt, lĩnh vực này sẽ càng công khai, minh bạch, thuận lợi cho người dân cũng như cơ quan quản lý Nhà nước.
Một vấn đề khác có thể nảy sinh trong giai đoạn đầu triển khai thí điểm là hiện tượng DN lấy lý do trục trặc về công nghệ, ép người dân trả bằng tiền mặt, không phục vụ thanh toán trực tuyến, trốn tránh sự giám sát của đơn vị quản lý. Với các bãi xe “nhập nhèm” trong thu phí không dùng tiền mặt, cần xử lý nghiêm, dứt điểm để không còn tái diễn vi phạm, ảnh hưởng tới lộ trình chuyển đổi số, phát triển TP thông minh của Thủ đô.
Những điểm trông giữ xe không đạt yêu cầu, lực lượng chức năng cũng cần mạnh tay xóa bỏ để làm trong sạch toàn hệ thống, đảm bảo công bằng, rõ ràng với DN và người dân.
Thực hiện Đề án 06 về Chuyển đổi số quốc gia của Chính phủ, thí điểm thu phí không dùng tiền mặt tại các điểm trông giữ ô tô, xe máy đã tăng cường công tác quản lý Nhà nước, minh bạch trong công tác thu giá dịch vụ. Trên cơ sở những dữ liệu về phương tiện thu được các bãi trông giữ xe, sẽ giúp TP Hà Nội cũng như cơ quan chức năng trong công tác quy hoạch mạng lưới giao thông tĩnh, quy hoạch đô thị...
Chắc chắn, với trình độ công nghệ như hiện nay, sau thời gian thí điểm, dịch vụ ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt sẽ khắc phục toàn bộ những khó khăn còn tồn tại, vá được lỗ hổng quản lý và bảo vệ quyền lợi cho người dân.
Ngọc Trang