Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2021 - 2025 đi qua các huyện: Tư Nghĩa, Nghĩa Hành, Mộ Đức và thị xã Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi) có chiều dài 60,3km; diện tích 494ha. Tính đến ngày 30/4/2024, phần diện tích đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) là 489,2/494 ha, đạt 99% tổng diện tích quy hoạch.
Hiện còn 59 hộ/4,94ha chưa bàn giao mặt bằng tuyến chính (huyện Tư Nghĩa là 42 hộ/3,45 ha; huyện Nghĩa Hành là 2 hộ/0,56 ha; huyện Mộ Đức là 2 hộ/0,08 ha; thị xã Đức Phổ là 13 hộ/0,74 ha).
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi (chủ đầu tư tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án thành phần cao tốc Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, đoạn qua địa bàn Quảng Ngãi), hiện khối lượng công việc còn lại chưa hoàn thành công tác GPMB là 1%, tương ứng 4,94ha.
Khối lượng công việc còn lại chưa hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng là 1%, tương ứng 4,94ha.
Các trường hợp vướng mắc chủ yếu là phần diện tích nhà ở của các hộ dân, trong đó đa số là các trường hợp xây nhà trên phần diện tích đất nông nghiệp (con cái xây dựng nhiều ngôi nhà trên cùng 1 thửa đất của cha mẹ), sau khi thu hồi không còn chỗ ở nào khác.
Ngoài ra, có một số trường hợp chủ đầu tư điều chỉnh hồ sơ thiết kế phải thu hồi thêm diện tích nhưng chưa bàn giao hồ sơ thiết kế điều chỉnh cắm cọc GPMB nên chưa thể hoàn thiện các thủ tục phê duyệt điều chỉnh, bổ sung phương án bồi thường.
Đa số các trường hợp này đã được chính quyền địa phương tổ chức vận động, đối thoại nhiều lần nhưng vẫn chưa thống nhất, dự kiến phải áp dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi đất mới có thể thực hiện thu hồi đất và bàn giao mặt bằng cho dự án.
Bên cạnh đó, còn có 142 hộ đã nhận tiền nhưng chưa tháo dỡ nhà để bàn giao mặt bằng, trong đó huyện Tư Nghĩa 20 hộ, huyện Nghĩa Hành 49 hộ, huyện Mộ Đức 11 hộ và thị xã Đức Phổ 62 hộ. Các hộ này phần lớn đang chờ xây dựng hoàn thiện nhà ở trong khu tái định cư.
Về phía Ban Quản lý dự án 2 (Bộ Giao thông- Vận tải)- chủ đầu tư dự án xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2021 - 2025 đoạn qua tỉnh Quảng Ngãi, hiện tiến độ thi công toàn dự án cao tốc qua Quảng Ngãi hiện đạt hơn 22% khối lượng, chậm so với kế hoạch.
Tiến độ thi công dự án cao tốc chậm so với kế hoạch vì vướng nguồn vật liệu và mặt bằng.
Nguyên nhân do vướng mắc về mặt bằng và nguồn vật liệu đất, cát phục vụ thi công công trình. Tỉnh Quảng Ngãi chỉ mới cấp phép khai thác 7/10 mỏ đất; 3/5 mỏ cát; khối lượng đất còn thiếu khoảng 2,2 triệu m3; cát khoảng 400 nghìn m3.
Các nhà thầu được cấp mỏ khoáng sản thi công cao tốc gặp nhiều khó khăn trong bồi thường, giải phóng mặt bằng khai thác mỏ vì người dân yêu cầu giá bồi thường cao.
Bên cạnh đó, việc thỏa thuận đường vận chuyển cát tại một số mỏ người dân chưa đồng thuận, phải tổ chức điều chỉnh lại, mất nhiều thời gian. Thủ tục cấp phép khai thác mỏ còn kéo dài, ảnh hưởng đến việc khai thác đất, cát phục vụ thi công dự án. Công tác hợp đồng GPMB với đơn vị chuyên môn của địa phương còn gặp khó khăn vì các đơn vị này bị quá tải công việc.
Về mặt bằng, dù tỷ lệ chưa bàn giao còn lại rất ít nhưng các điểm vướng mắc trải dài trên toàn tuyến chính dài 60,3km; cụ thể gồm 44 điểm vướng cây cối, nhà cửa và 33 điểm vướng hạ tầng chưa di dời.
Liên quan đến viêc 1% diện tích đất tuyến chính chưa GPMB, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền yêu cầu các địa phương phải soát xét từng trường hợp, giải quyết thỏa đáng theo quy định của pháp luật.
Trường hợp dân tiếp tục không đồng thuận thì tiến hành cưỡng chế, thu hồi đất. Tất cả các vướng mắc phải được báo cáo cụ thể, kịp thời để UBND tỉnh chỉ đạo tháo gỡ, trên đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương.
Lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra thực địa và chỉ đạo tháo gỡ tồn tại về mặt bằng thực hiện dự án cao tốc.
Đối với mỏ vật liệu, trong tháng 5/2024 sẽ cấp phép tất cả các mỏ đất, mỏ cát còn lại. Các mỏ đã cấp phép, đề nghị nhà thầu phối hợp chính quyền địa phương xử lý vướng mắc, đưa mỏ vào khai thác.
Liên quan đến việc trễ hạn bàn giao mặt bằng dự án cao tốc Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, đoạn qua địa bàn Quảng Ngãi, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi Bùi Thị Quỳnh Vân cũng đã đề nghị UBND Quảng Ngãi chỉ đạo các địa phương rà soát lại các nội dung, vướng mắc để báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo, giải quyết.
Những nội dung đã giải quyết thấu đáo nhưng người dân vẫn chưa đồng thuận, địa phương cần kiên trì tuyên truyền, vận động, không để chậm trễ hơn nữa.
Hà Phương