Trong đó, một trong số những chính sách thu hút sự quan tâm lớn của dư luận xã hội có thể kế đến đó là sắp tới Thành phố sẽ tiến hành cấm toàn bộ xe ba bánh kinh doanh chở hàng, chở người trên địa bàn. Cần phải khẳng định, dù đã có nhiều nỗ lực triển khai hạn chế, từng bước thay thế phương tiện song xe ba bánh lưu thông trên địa bàn thành phố Hà Nội vẫn rất phức tạp, tiềm ẩn mất trật tự an toàn giao thông.
Nhiều hệ lụy
Mới đây, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã báo cáo về kết quả triển khai thực hiện Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân thành phố về đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố giai đoạn 2017- 2020, tầm nhìn 2030”. Một lần nữa báo cáo đề cập đến vấn đề dừng hoạt động xe ba bánh kinh doanh dịch vụ chở hàng, chở người trên địa bàn thành phố.
 |
| Dừng hoạt động của xe ba bánh là xu thế tất yếu khi phát triển đô thị. Ảnh: Giang Nam |
Theo Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, xe ba bánh phục vụ đi lại của thương binh và người khuyết tật khi tham gia giao thông phải được đăng ký, đề xuất quy định về tiêu chuẩn đăng kiểm an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Hà Nội cũng cho biết, đang triển khai việc xây dựng cơ chế hỗ trợ chuyển việc làm đảm bảo đời sống đối với thương binh có xe ba bánh kinh doanh dịch vụ chở hàng, chở người đang hoạt động.
Thành phố cho biết đã giao cho Sở Giao thông vận tải Hà Nội triển khai, Sở đã có báo cáo về việc khảo sát thống kê số lượng xe ba bánh của thương binh, bệnh binh và người khuyết tật và chế độ chính sách ưu đãi, hỗ trợ, gửi các đơn vị liên quan để hoàn thiện báo cáo. Đồng thời, Thành phố đã có văn bản giao cho Sở Tư pháp thẩm định, hiện nay Sở Tư pháp đang lấy ý kiến liên ngành để hoàn chỉnh việc thẩm định trình các cơ quan có thẩm quyền xem xét.
Đáng chú ý, hiện Hà Nội cũng đang nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ của nhà nước trong việc chuyển đổi phương tiện, việc làm đối với thương binh, bệnh binh, người khuyết tật đang sử dụng xe cơ giới ba bánh tự sản xuất, lắp ráp để kinh doanh vận chuyển hàng hóa trên địa bàn thành phố. Thống kê của ngành chức năng cho thấy, trên địa bàn Thành phố có gần 6.000 xe ba bánh đang hoạt động.
Trong đó có 1.316 xe của thương bệnh binh dùng để đi lại, vận chuyển hàng hóa, và rất ít trong số đó được đăng ký, lưu hành hoạt động. Từ số liệu thống kê có thể thấy, số lượng xe ba bánh của thương binh thật chiếm không nhiều. Và đa phần đều là đối tượng giả thương binh để nhằm mục đích vận chuyển hàng hóa thuê. Các xe này hoạt động bát nháo, gây mất trật tự an toàn giao thông, gây nguy hiểm cho những người tham gia giao thông trên đường.
Thực tế, với vi phạm chủ yếu là chở hàng cồng kềnh, lạng lách đánh võng, gây mất trật tự an toàn giao thông trên địa bàn Thủ đô, xe ba bánh là nguyên nhân gây ra nhiều vụ tai nạn. Cụ thể, nhắc đến tai nạn liên quan tới xe ba bánh, nhiều người vẫn còn nhớ đến việc xảy ra vào ngày 23/9/2016, khi chiếc xích lô chở tôn sắt di chuyển trên phố Tân Mai đã gây ra tai nạn thương tâm cho cháu bé 9 tuổi, khiến cháu bé bị tử vong. Sau đó 2 ngày, một vụ việc tương tự cũng xảy ra trên địa bàn huyện Chương Mỹ, khi một xe ba gác chở tôn đi đến, bất ngờ dây chun buộc tôn bị tuột nên miếng tôn trên xe rơi xuống quẹt ngang cổ một người phụ nữ 66 tuổi đang đi đường. Vụ việc khiến nữ nạn nhân bị tử vong ngay sau đó. Mới đây nhất, khoảng tháng 5/2019, xe ba bánh đi từ hướng đê Nguyễn Khoái xuống dốc Đoàn Kết (phường Vĩnh Hưng, quận Hoàng Mai). Khi đi đến trước số nhà 493 Vĩnh Hưng, chiếc xe lật nghiêng, đè trúng một người đi xe máy BKS 30F9 - 6224 chạy ngược chiều khiến nạn nhân tử vong tại chỗ.
Tuyên truyền gắn với kiểm tra, xử lý
Dạo một vòng quanh các tuyến phố như Giải Phóng, Nguyễn Trãi, Phương Liệt, Phạm Hùng, Đê La Thành, Ngã Tư Sở, Nguyễn Chí Thanh… người đi đường không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc xe ba bánh chở hàng cồng kềnh, đi nghênh ngang trên đường phố. Những chiếc xe này chủ yếu do người giả danh thương binh tận dụng để chở hàng hóa, bàn ghế, nhôm kính, vật liệu xây dựng.
 |
| Ảnh minh họa |
Được biết, lý do xe ba bánh được nhiều người ưa chuộng chủ yếu xuất phát từ nhu cầu vận chuyển của người dân trên địa bàn nội thành rất cao. Đặc biệt là việc vận chuyển hàng hóa, đồ đạc, vật liệu xây dựng trong các tuyến đường nhỏ, ngõ, ngách… dẫn đến nhiều người có nhu cầu đã thuê xe ba bánh để phục vụ việc vận chuyển.
Quanh vấn đề hạn chế xe ba bánh, Hà Nội đã nhiều lần chỉ đạo giải quyết tình trạng xe ba bánh giả danh thương binh bằng việc chỉ đạo triển khai nhiều đợt ra quân xử lý mạnh tình trạng này và nhiều xe vi phạm đã bị tịch thu, bán đấu giá, sung công quỹ. Tuy nhiên, những đợt ra quân này chỉ khiến tình hình tạm lắng xuống một thời gian và sau đó bùng phát trở lại, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông gây bức xúc trong dư luận. Trên khía cạnh pháp lý, theo tìm hiểu tại khoản 4, 5 Điều 17 Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thì hành vi: “Điều khiển loại xe sản xuất, lắp ráp trái quy định tham gia giao thông” sẽ bị xử phạt từ 800.000 đến 1 triệu đồng”. Ngoài việc bị phạt tiền, người điều khiển xe thực hiện hành vi vi phạm còn bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung theo quy định tại điểm d khoản 5 Điều 17 Nghị định 46, cụ thể: “...bị tịch thu phương tiện và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1-3 tháng”.
Hành lang pháp lý để xử lý vấn đề đã có song theo chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên, vẫn cần thêm lộ trình để từng bước giải quyết vấn đề. Ông Bùi Danh Liên cho rằng, việc Hà Nội xây dựng lộ trình cấm sử dụng xe ba bánh là hết sức cần thiết. Song để xử lý tình trạng xe ba bánh không bảo đảm an toàn kỹ thuật, xe không giấy tờ lưu thông trên đường cần rất nhiều thời gian.
Trước mắt loại xe này cần được sự quản lý chặt chẽ của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, cần tính toán các phương tiện thay thế để giải quyết nhu cầu mưu sinh, vận chuyển, đi lại của người dân, từ đó giải quyết dứt điểm tình trạng xe ba bánh không bảo đảm an toàn giao thông lưu thông trên đường.
Có thể thấy, tuy còn nhiều vấn đề cần phải cân nhắc khi cho dừng hoạt động kinh doanh dịch vụ đối với loại hình xe này. Thế nhưng, đây là xu thế tất yếu khi phát triển đô thị, đặc biệt là sau nhiều tai nạn thương tâm đã xảy ra, cũng như tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng nghiêm trọng tại Hà Nội như hiện nay. Việc phương tiện này lưu thông cùng dòng phương tiện mật độ cao đang tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông khó lường.