[Xử lý nhà siêu mỏng, siêu méo: Giải pháp nào triệt để?] Bài 3: Hệ lụy từ giá trị đất mặt tiền

Nhưng một thực tế, giá trị kinh tế của những mét đất mặt đường mang lại quá lớn, khiến người dân cố tình vi phạm, còn Nhà nước lại không đủ nguồn lực để thu hồi, bố trí những công trình công cộng, công trình hạ tầng đô thị

Nhà siêu mỏng, siêu méo trên đường Võ Chí Công, Hà Nội. Ảnh Phạm Hùng

Theo bà Thảo, giá đất thị trường rất cao và liên tục gia tăng, song những hộ dân trong diện giải phóng mặt bằng lại được bồi thường chi phí chỉ ở mức: Loại 1 là 91,8 triệu đồng/m2, loại 2 hơn 50 triệu đồng/m2, loại 3 hơn 40 triệu đồng/m2. “Bấp cập là các hộ nhà mặt đường chịu thiệt rất lớn khi phải di dời và nhận đền bù chỉ bằng 1/3 giá trị thực tế, trong khi các nhà trong ngõ không phải giải tỏa bỗng nhiên được ra mặt đường, hưởng lợi cả về lợi thế kinh doanh lẫn giá nhà đất”- bà Thảo chia sẻ.

“Một căn nhà 5 tầng có diện tích khoảng 40m2 mới được xây dựng xong, nằm ở mặt tiền đang được chào thuê kinh doanh với giá trên 100 triệu đồng/tháng. Đây là lý do hầu hết các hộ dân có đất nhỏ, hẹp đều muốn giữ lại, tìm mọi cách xây dựng công trình để làm cửa hàng kinh doanh hoặc cho thuê, chứ ít người muốn hợp thửa hoặc bán cho nhà phía trong và cũng không muốn bán lại cho Nhà nước làm các công trình công cộng” - ông Nguyễn Văn Sáu chia sẻ.

Ông Trần Văn Đ, ngõ 3 Trường Chinh (phường Phương Liệt, quận Thanh Xuân) cho hay, diện tích ngôi nhà của ông rộng 30m2 nằm sâu trong ngõ, khi mở rộng đường Trường Chinh, Nhà nước giải phóng mặt bằng lấy 21m2, đền bù với giá 32 triệu đồng/m2, diện tích còn lại gia đình hợp thửa với nhà em trai bên cạnh để xây dựng, giờ nằm giữa ngã tư Trường Chinh – Phố Vọng, giá thị trường đã lên tới 500 triệu đồng/m2. Do thấy đất ra mặt đường có giá cao nên hộ gia đình hàng xóm sát nhà ông Đ dù chỉ còn 3,8m2 nhưng vẫn không chịu hợp thửa.

Để tập trung xử lý dứt điểm những trường hợp này, quận đã thường xuyên chỉ đạo các phường tuyên truyền, vận động hộ dân hợp thửa, hợp khối với các thửa đất liền kề. Việc tuyên truyền, vận động được thực hiện kiên trì, bề bỉ, có hộ gia đình cán bộ phải mất hàng năm đến nhà để giải thích nhưng kết quả đạt được cũng không nhiều. Lý do không phải hộ nào cũng có điều kiện để mua lại, bởi giá đất mặt đường tăng cao, nhiều trường hợp không có nhu cầu mua hợp thửa do công trình đã ổn định...

“Tuy nhiên, khi thực hiện đơn vị triển khai không tính đến phương án thu hồi phần này hoặc do giá đất tại khu vực mở đường được định giá cao không bố trí được nguồn ngân sách bồi thường nên những thửa đất không đủ diện tích xây dựng vẫn tiếp tục tồn tại. Về phía người dân, do giá trị thương mại lớn đã tìm cách móc nối, lách luật để xây dựng nhà” – KTS Trần Huy Hoàng nhìn nhận.

Đơn cử, đối với đường Vành đai 1, đoạn Ô Đống Mác - Nguyễn Khoái thời điểm năm 2010, TP đã có chủ trương mở rộng đường chỉ giới đỏ mỗi bên thêm 50m để bán đấu giá phần đất mặt đường tạo thêm nguồn ngân sách phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, những nhà trong diện giải phóng mặt bằng kịch liệt phản đối nên chủ trương này phải dừng lại.

Dự án thi công đường Vành đai 2 trên cao đoạn Ngã Tư Sở - cầu Vĩnh Tuy và mở rộng mặt đường bên dưới đoạn Ngã Tư Vọng - Vĩnh Tuy (dài 5,1km) với tổng mức đầu tư 9.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo UBND quận Hai Bà Trưng, tổng số tiền chi trả bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho đoạn tuyến cầu Vĩnh Tuy – Ngã Tư Vọng đã lên đến 4.968,911 tỷ đồng.

(còn nữa)