Cần quyết liệt, đồng bộ để xe ba bánh không còn là nỗi lo trên đường

Ám ảnh từ nhà ra ngõ

Không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc xe thô sơ, tự chế nghênh ngang hòa cùng dòng xe đông đúc trên các tuyến phố. Đặc biệt tại các phố kinh doanh vật liệu xây dựng, hay nội thất (như Đê La Thành) nên thường xuyên xuất hiện xe tự chế chở loại hàng hóa này giao cho khách hàng ở khắp nơi.

Xe máy tự chế chở các loại hàng hoá trên những tuyến đường vành đai, cửa ngõ Thủ đô, như: Đại lộ Thăng Long, Phạm Văn Đồng, Phạm Hùng vẫn luôn hoạt động. Hay quanh khu vực có nhiều công trình đang xây dựng tại các quận, huyện: Đống Đa, Hai Bà Trưng, Hoài Đức... cũng xuất hiện thường xuyên đủ loại xe gắn máy chở sắt, tôn thép, cửa cổng sắt, bàn ghế, tủ… Nhiều chủ xe không sắp xếp gọn gàng, chằng buộc cẩu thả... khiến tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Thậm chí, bất chấp giờ cao điểm, mật độ phương tiện tăng cao, các phương tiện này vẫn ngang nhiên tham gia giao thông.

Anh Hoàng Nhật Quân, ở phố Phú Viên, phường Bồ Đề (quận Long Biên) vẫn còn ám ảnh sau khi bị xe ba bánh tự chế lao thẳng vào xe. Anh Quân kể, cách đây hơn một tuần, trên cầu Chương Dương xảy ra va chạm giữa 2 xe máy khiến dòng xe đi phía sau phải phanh gấp. Xe tôi bị đâm gây cong vênh, hỏng nặng phần đuôi. Tôi bị xe đè lên chân. Được mọi người giúp đỡ tôi mới dựng xe lên được...".

Trong thời gian qua, trên mạng xã hội lan truyền hình ảnh được ghi nhận vào khoảng 9h ngày 23/4/2022, một xe máy chở theo nhiều thanh sắt dài di chuyển trên phố Kim Ngưu hướng Mai Động - Trần Khát Chân. Khi xe máy đi tới khu vực nút giao cầu Mai Động (quận Hai Bà Trưng), các thanh sắt trên xe đã xiên vào một ô tô 7 chỗ đi hướng ngược lại. Đúng thời điểm đó, một xe ô tô 5 chỗ đi cùng chiều phía sau xe máy cũng đâm vào dàn thanh sắt này. Hai xe ô tô hư hỏng nặng, nhưng đành chịu thiệt thòi vì người chở hàng cồng kềnh không có khả năng đền bù thiệt hại...

Người dân ở Hà Nội hẳn chưa quên vụ tai nạn “suýt chết” giữa xe ba bánh tự chế chở rất nhiều thanh thép dài đi ngược chiều đã va chạm với xe buýt BKS 29B - 193.63 khoảng 6h30 sáng 8/5, trên đường Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) hướng đi về quận Hà Đông (Hà Nội). Sau va chạm, nhiều thanh sắt trên xe ba tự chế đâm xuyên kính trước phần bên lái xe buýt, nhiều thanh lao thẳng vào vị trí lái xe. Rất may vụ tai nạn không gây thiệt hại về người.

Mới đây nhất, khoảng 6h30 ngày 17/5, trên đường Vành đai 2, đoạn thuộc phường Vĩnh Phúc (quận Ba Đình) xảy ra vụ cháy xe ba bánh do va chạm giao thông. Vào thời điểm trên, chiếc xe ba bánh tự chế do một nam thanh niên điều khiển chở theo một người đang lưu thông ở đường Vành đai 2 trên cao theo hướng đi Võ Chí Công. Khi đến lối rẽ xuống Hoàng Quốc Việt thì phần đuôi xe bị đập vào dải phân cách rồi văng ra ngoài va chạm với xe máy do một phụ nữ điều khiển đi cùng chiều.

Va chạm khiến người phụ nữ mất lái sau đó bị hất văng qua dải ta-luy đường. Chiếc xe ba gác gây tai nạn sau đó bốc cháy và được Công an phường Vĩnh Phúc dập tắt lửa. Theo thông tin ban đầu, người điều khiển xe ba gác là Nông Văn Th (sinh năm 2005; ở tỉnh Cao Bằng), mới chạy xe này được khoảng 5 tháng. Còn nạn nhân nữ được đưa đi cấp cứu.

Cần giải pháp đồng bộ, liên tục để xử lý nghiêm xe vi phạm

Theo Cục đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT), hiện chưa có quy định về niên hạn sử dụng cho các phương tiện là xe máy, mô tô. Các phương tiện này cũng không phải kiểm định an toàn kỹ thuật...

Trong khi Chính phủ đã có quy định từ ngày 1/1/2018, mô tô, xe gắn máy cũ sử dụng sẽ bị thu hồi (Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ quy định về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ) nhưng lại chưa có quy định về niên hạn sử dụng nên rất khó xác định đâu là xe cũ nát, không có căn cứ, cơ sở pháp lý để xử lý, thu hồi. Vì vậy, giải pháp trước mắt mà lực lượng CSGT triển khai là tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm.

Trung tá Trần Quang Vinh - Đội trưởng Đội tuyên truyền, khám nghiệm điều tra tai nạn giao thông (Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội) cho biết, bên cạnh việc tăng cường tuần tra, xử phạt nghiêm các vi phạm trên đường phố, lực lượng CSGT cũng có các phương án xử lý xe quá cũ nát, xe thô sơ như xử phạt vi phạm giao thông, tịch thu phương tiện… Các cơ quan chức năng có thể áp dụng chế tài truy cứu trách nhiệm của chủ hàng hóa - người thuê chở, nếu có hành vi chủ động, cố ý thuê phương tiện chuyên chở hàng hóa cồng kềnh trái quy định.

Về vấn đề này, luật sư Diệp Năng Bình - Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật cho biết, theo Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019, quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, người vi phạm ngoài nộp phạt hành chính còn phải khắc phục hậu quả khi làm rơi vãi vật liệu; bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe có thời hạn nếu gây tai nạn giao thông... Trong trường hợp gây tai nạn tùy theo mức độ còn có thể bị xử lý hình sự.

Quy định là thế, song trên thực tế vẫn còn nhiều trường hợp chủ xe gây tai nạn rồi để lại phương tiện và bỏ trốn. Trong khi đó, người bị hại thường e ngại va chạm pháp lý với người chở hàng cồng kềnh vì biết phần lớn họ có hoàn cảnh kinh tế khó khăn nên khó có thể đền bù được thiệt hại... Vì vậy, ngoài biện pháp tập trung xử lý vi phạm hành chính, thu hồi phương tiện vi phạm, lực lượng chức năng cần tiếp tục tăng cường nhắc nhở, tuyên truyền để các chủ xe không chở hàng cồng kềnh gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông.

Liên quan đến các vụ tai nạn có nguyên nhân từ xe tự chế, xe ba bánh, ngày 9/5, UBND TP Hà Nội có Văn bản số 1370/UBND-TH về việc tăng cường công tác kiểm tra, xử lý xe cơ giới ba bánh, xe tự chế, các phương tiện giao thông chở hàng hóa cồng kềnh gây mất trật tự ATGT.

Theo đó, UBND TP Hà Nội giao Công an TP chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, công an các quận, huyện, thị xã tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân sử dụng phương tiện cho hàng cồng kềnh, quá khổ, quá tải vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông; Xử lý nghiêm các trường hợp xe tự chế, xe giả danh thương binh, xe đứng tên thương binh nhưng cho thuê, mượn để vận tải hàng hóa.

Tiếp đó, ngày 11/5, Phòng Cảnh sát giao thông (Công an TP Hà Nội) đã tổ chức ra quân kiểm tra, xử phạt hàng loạt xe ba bánh tự chế, xe mô tô quá niên hạn chở hàng cồng kềnh trong đợt cao điểm phục vụ SEA Games 31.

Trên nhiều tuyến đường, hoạt động xe ba bánh, xe tự chế có giảm, song chưa triệt để, điển hình là vụ cháy xe ba bánh tự chế vào sáng 17/5 trên đường Vành đai 2 như đã nêu ở trên. Thiết nghĩ, về lâu dài, các cơ quan chức năng cần có những giải pháp đồng bộ, xử lý nghiêm minh hơn để xe ba bánh, xe tự chế giảm bớt sự "hoành hành" trên đường, phố, tránh xảy ra những vụ tai nạn không đáng có.