Phát triển hệ thống trạm sạc sẽ cần nguồn điện tương đương 2 tổ máy của Thuỷ điện Hoà Bình

 

Trạm sạc "ngốn" 2 tổ máy Thuỷ điện Hoà Bình

Ở nhiều quốc gia, các dòng xe điện hóa (bao gồm xe hybrid-HEV, xe hybrid có sạc-PHEV, xe thuần điện-BEV và xe sử dụng nguyên liệu Hydro-FCEV) được coi là giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí. Nhiều nước đã đưa ra lộ trình chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang kỷ nguyên xe xanh, xe điện, xe tự lái.

Việt Nam là quốc gia đang phát triển, đã và đang tích cực tham gia các hiệp ước quốc tế về bảo vệ môi trường. Với dân số gần 100 triệu dân, trong khi số lượng xe điện còn rất hạn chế, Việt Nam được coi là thị trường vô cùng tiềm năng cho các loại phương tiện xanh, thân thiện với môi trường.

Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng, hiện còn nhiều trở ngại khiến ô tô điện chưa phổ biến tại Việt Nam như giá xe cao; hệ thống hạ tầng, trạm sạc nhanh còn thiếu; thời gian sạc pin dài hơn nhiều so với thời gian bơm nhiên liệu; tâm lý e ngại của người tiêu dùng,…

Trong hội thảo mới đây, Ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) phân tích, thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam xấp xỉ 3.000 USD nên việc sử dụng xe ô tô thông thường đã rất khó khăn, chưa nói đến ô tô điện có giá thành cao hơn so với các xe sử dụng động cơ đốt trong cùng phân khúc.

Bên cạnh đó, quá trình trải nghiệm của người dùng với dòng xe mới mẻ này cũng còn hạn chế khi hệ thống trạm sạc chưa được bao phủ. Khách hàng sẽ không lựa chọn một loại phương tiện mà đi đâu cũng nơm nớp lo hết năng lượng.

Tại Việt Nam,Vinfast gần như là đơn vị duy nhất đang triển khai phát triển các trạm sạc ô tô điện với quy mô lớn. Hãng xe này dự kiến hoàn thành khoảng 2.000 trạm sạc tương ứng với hơn 40.000 trụ sạc các loại trong năm 2021, đón đầu cho các dòng xe thuần điện sắp lăn bánh.

Theo đại diện VinFast, các trụ sạc này gồm nhiều loại: Trụ sạc thường ô tô AC 11kW, trụ sạc nhanh ô tô DC 30kW và 60kW, trụ sạc siêu nhanh ô tô DC 250kW và trụ sạc xe máy AC 1,2kW.

Rõ ràng, yếu tố tiên quyết để xe điện đến gần hơn với người dân chính là hạ tầng trạm sạc. Việc phát triển trạm sạc xe điện phải “đi trước mở đường”, trong đó có tính toán kỹ đến các vấn đề như quy hoạch, quy định an toàn và nguồn cấp điện cho hệ thống trạm sạc này.

Theo đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đánh giá, việc phát triển trạm sạc ô tô điện, nhất là các trạm sạc nhanh sẽ làm tăng phụ tải đáng kể lên hệ thống điện lưới quốc gia. Nếu tính công suất tối thiểu mỗi trụ sạc 11kW thì 40.000 trụ sạc đồng nghĩa với khoảng 440MW sẽ đấu nối thêm vào hệ thống; thậm chí có thể hơn 1.000MW nếu tính các đầu sạc nhanh có công suất lớn.

“Với phụ tải là 440MW sẽ “ngốn” tương đương với khoảng 2 tổ máy của Thuỷ điện Hoà Bình (mỗi tổ máy  có công suất 240MW), còn mức 1.000MW sẽ tương đương với công suất của Nhà máy thủy điện Lai Châu. Thậm chí còn nhiều hơn nữa nếu hạ tầng trạm sạc tiếp tục phát triển trong tương lai”, đại diện EVN dẫn chứng.

Đại diện EVN cũng nhận định, việc phát triển xe điện cần phải thực hiện ngay các giải pháp như: Nghiên cứu, xây dựng mô hình của phụ tải trong đó có xét đến phụ tải cho xe điện, sớm đề xuất quy định các yêu cầu liên quan tới đấu nối trạm sạc, cụm trạm sạc, điểm đấu nối tối ưu của các trạm sạc nhanh,... Ngoài ra kiến nghị sớm xây dựng hệ thống văn bản pháp luật liên quan để chuẩn bị hạ tầng tích hợp trạm sạc, đấu nối và vận hành trạm sạc xe ô tô điện. 

Cần cơ chế khuyến khích đầu tư trạm sạc

TS Khuất Việt Hùng - Phó Chủ tịch chuyên trách Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia nhận định, vấn đề năng lượng khi xe điện trong tương lai ngày càng phổ biến có ý nghĩa vô cùng quan trọng. “Vấn đề xây dựng các trạm sạc có trách nhiệm của nhiều bộ, ngành như Bộ GTVT, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, các địa phương và thậm chí có cả vai trò của các nhà phát triển bất động sản, khu đô thị”.

Theo ông Hùng, với hạ tầng trạm sạc, nếu có chính sách ưu đãi về cấp đất, tín dụng (giảm lãi suất) dành cho các nhà đầu tư sẽ là một hướng tốt. Không chỉ riêng phát triển ô tô điện mà đối với tất cả các sản phẩm xanh nói chung tại Việt Nam.

Đồng tình với ý kiến trên, theo ông Trương Bá Tuấn - Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho rằng, để thúc đẩy phát triển sử dụng xe điện, bên cạnh giá thành sản phẩm hợp lý thì sự tiện lợi của hệ thống trạm sạc trong sử dụng là rất cần thiết.

“Nếu chúng ta có được hệ thống trạm sạc đồng bộ sẽ thúc đẩy việc sử dụng xe điện trong nước. Cần có chính sách phù hợp để thúc đẩy đầu tư, phát triển trạm sạc bên cạnh chính sách thúc đẩy sản xuất xe điện”, ông Tuấn nêu ý kiến.

Theo vị đại diện Bộ Tài chính, việc xây dựng trạm sạc cần phải nhận được nhiều ưu đãi dựa vào 2 nguyên tắc trong Luật Đầu tư là danh mục ngành nghề cần khuyến khích đầu tư và địa bàn cần khuyến khích đầu tư.

“Ví dụ, doanh nghiệp mà đầu tư vào dự án nằm trong danh mục khuyến khích đầu tư sẽ được miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hoá là sản phẩm cố định. Để có được ưu đãi, đòi hỏi phải rà soát lại văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, làm căn cứ để xây dựng những chính sách phù hợp”, ông Tuấn chia sẻ.

Theo nhiều chuyên gia ô tô cho rằng, hệ thống trạm sạc xe điện cần được quy hoạch và xây dựng như trạm xăng. Nơi nào có trạm xăng, có bãi đậu xe thì cần có trạm sạc điện. Nên khuyến khích doanh nghiệp xây trạm sạc bằng cách giảm thuế VAT, thuế đất, thuế thu nhập doanh nghiệp,… Có như vậy, các doanh nghiệp mới mạnh dạn đầu tư, tạo nên hạ tầng bao phủ để xe điện đi đến đâu cũng không còn sợ… hết pin.

Theo số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam, số lượng xe điện hoá (hybrid, plug-in hybrid, và xe thuần điện) ở Việt Nam hiện còn rất ít, năm 2019 là 140 xe điện, năm 2020 tăng lên 900 xe và đến hết Quý I/2021 có thêm 600 xe. Tất cả số xe trên đều nhập khẩu và gần như toàn bộ là xe hybrid, xe plug-in hybrid, số xe chạy pin chiếm tỷ lệ rất nhỏ.