Siết chặt quản lý
Nghị định 158/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 quy định, xe kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng thì hợp đồng vận tải bằng văn bản phải được đàm phán và ký kết trước khi thực hiện vận chuyển giữa DN vận tải hành khách theo hợp đồng với người thuê vận tải (bao gồm thuê cả người lái xe).
Trường hợp DN kinh doanh vận tải sử dụng xe ô tô chở người từ 8 chỗ trở lên (không kể chỗ của người lái xe) hoặc xe ô tô có số chỗ ít hơn 8 chỗ được cải tạo từ xe có số chỗ lớn hơn 8 chỗ (không kể chỗ của người lái xe) phải có hợp đồng vận tải bằng văn bản giữa DN kinh doanh vận tải hành khách với người thuê vận tải thuê cả chuyến xe (bao gồm cả người lái xe).
Đối với xe hợp đồng dưới 8 chỗ (không kể chỗ của người lái xe) không cần thực hiện ký hợp đồng vận tải thuê cả chuyến xe, theo quy định của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, được gom khách lẻ cho chuyến đi.
Trường hợp xe hợp đồng trên 8 chỗ (không kể chỗ của người lái xe) không được xác nhận đặt chỗ cho từng hành khách đi xe ngoài hợp đồng đã ký kết; không được bán vé; không được thu tiền ngoài hợp đồng đã ký kết; không được ấn định hành trình, lịch trình cố định để phục vụ cho nhiều hành khách hoặc nhiều người thuê vận tải khác nhau.
Lái xe chỉ được đón, trả khách theo đúng địa điểm trong hợp đồng vận tải đã ký kết, không được gom khách, đón khách ngoài danh sách đính kèm theo hợp đồng đã ký do DN kinh doanh vận tải cung cấp.
Không được đón, trả khách tại trụ sở chính, trụ sở chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc tại một địa điểm cố định khác do DN kinh doanh vận tải thuê, hợp tác kinh doanh, trên các tuyến đường phố.
Khi vận chuyển hành khách, lái xe phải mang theo hợp đồng vận tải bằng văn bản giấy của DN kinh doanh vận tải đã ký kết cùng danh sách hành khách có dấu xác nhận của DN kinh doanh vận tải (trừ trường hợp sử dụng hợp đồng điện tử).
Theo các chuyên gia, những quy định mới tại Nghị định 158/2024/NĐ-CP được bổ sung theo hướng hướng dẫn chi tiết để siết chặt hoạt động vận tải đường bộ. Tuy nhiên, với quy định xe hợp đồng dưới 8 chỗ không cần phải ký hợp đồng cả chuyến xe mà có thể gom khách lẻ đi ghép, đi chung một chuyến, cần làm rõ khái niệm xe hợp đồng dưới 8 chỗ, trong đó quy định điểm đi, điểm đến, lộ trình tối đa, tối thiểu và phương thức thu tiền để phân biệt với taxi.
Định nghĩa rõ khái niệm
Theo các chuyên gia, bản chất của xe hợp đồng dưới 8 chỗ là phục vụ khách mà điểm đi và điểm đến là 2 đầu khác nhau, không trùng lặp trong cùng một địa phương, không tính tiền bằng bản đồ, lộ trình có thời gian tối đa, tối thiểu.
Do đó, việc cho phép xe hợp đồng dưới 8 chỗ (không kể chỗ của người lái xe) được gom khách lẻ liệu có là kẽ hở để “xe hợp đồng trá hình” có thể lợi dụng quy định này để lách luật, đón trả khách trên các tuyến phố, gây náo loạn giao thông đô thị và chèn ép xe khách tuyến cố định về tính linh hoạt, chủ động trong đón, đưa khách ở điểm đến, điểm đi.
Theo lãnh đạo Vụ Vận tải, Bộ GTVT, hiện có nhiều người đang hiểu xe hợp đồng Limousine từ 16 chỗ ngồi nếu hoán cải xuống dưới 8 chỗ (kể cả người lái) sẽ không cần phải ký hợp đồng cả chuyến xe, mà có thể gom khách lẻ đi ghép, đi chung một chuyến. Cách hiểu này là không đúng.
Nghị định 10/2020/NĐ-CP đã quy định loại xe này không được phép hoạt động như taxi, đồng thời quy định đầy đủ điều kiện kinh doanh đối với xe hợp đồng. Xe dưới 8 chỗ hiện đang quy định là taxi, vì vậy việc quản lý đối tượng này được quy định tương tự như quy định tại Nghị định 10/2020/NĐ-CP.
Theo lãnh đạo Vụ Vận tải, liên quan vấn đề đang gây bức xúc hiện nay là các xe cá nhân dưới 8 chỗ biển trắng hoạt động chở khách trái quy định. Luật Đường bộ 2024 đã quy định, cấm kinh doanh vận tải bằng xe ô tô mà không có giấy phép hoặc kinh doanh không đúng giấy phép. Do đó, việc này cần có sự phối hợp của lực lượng chức năng để đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm và kịp thời các vi phạm trên đường.
Góp ý thêm về vấn đề này, chuyên gia giao thông thạc sĩ Đỗ Cao Phan cho rằng, để tạo sân chơi bình đẳng với xe khách tuyến cố định, cần giám sát chặt chẽ việc xe tham gia hoạt động vận phải đăng ký, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình để mọi di chuyển đều có thể kiểm soát. Hiện nay lực lượng chức năng cũng đang đẩy mạnh việc kiểm tra thiết bị giám sát hành trình trên xe ô tô, từ đó có thể kiểm tra, trích xuất thông tin và xử phạt ngay khi phát hiện sai phạm.
Cần phải quy định thời gian đón trả khách ở các tuyến đường, khu vực nhất định đối với xe hợp đồng dưới 8 chỗ được gom khách lẻ chứ không để tràn lan. Bên cạnh đó, cần xem xét thêm các loại phí bến bãi khi đón trả khách tại những điểm được quy định sẵn để tạo sân chơi bình đẳng đối với xe khách tuyến cố định.
Huyền Sâm