Thu phí không dừng ở sân bay: Tốt nhưng cần thận trọng

Lượng phương tiện ra vào sân bay Nội Bài hàng ngày là rất lớn.

Xin triển khai từ trước Tết 

Đầu tháng 1/2023, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) báo cáo Bộ GTVT về kế hoạch  triển khai thu phí xe vào sân bay bằng hình thức thu phí tự động không dừng (ETC).

Theo ACV, trong thời gian qua, cơ quan này đã tích cực phối hợp những đối tác khảo sát, lên phương án lắp đặt thiết bị, kết nối hệ thống thu phí không dùng tiền mặt và thu phí ETC xe vào sân bay tại các cảng hàng không trực thuộc ACV.

Tính đến đầu năm 2023, ACV và đối tác đã cơ bản hoàn thành giải pháp kỹ thuật lắp đặt thiết bị, chuẩn bị triển khai thí điểm thu phí vào sân bay bằng hình thức không dùng tiền mặt và ETC từ ngày 15/1. Từ đó, ACV đề nghị Bộ GTVT cho phép DN này thu phí không dùng tiền mặt và thu phí ETC với xe vào sân bay do ACV đang quản lý, khai thác.

Thời điểm ACV đưa ra đề xuất trên là trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Lúc này rộ lên thông tin sân bay Tân Sơn Nhất sẽ là nơi đầu tiên thực hiện thí điểm triển khai ETC và thời gian thí điểm tính từ ngày 15/1.

Thậm chí có thông tin cho rằng, sân bay Tân Sơn Nhất sẽ sử dụng hai hình thức "tap and go" và "RFID", tài xế chỉ cần có thẻ tài khoản ngân hàng, mã QR, ví điện tử hoặc tài khoản giao thông ePass hoặc VETC đã có thể sử dụng dịch vụ. Tuy nhiên, trên thực tế, việc thí điểm triển khai ETC tại sân bay Tân Sơn Nhất chưa được thực hiện.

Trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị sáng 23/2, đại diện Cảng HKQT Tân Sơn Nhất cho biết vẫn đang đợi chỉ đạo cụ thể từ ACV. “Trên tổng công ty chỉ đạo như thế nào thì chúng tôi mới triển khai được. Còn chúng tôi là đơn vị thụ hưởng. Từ trước đến nay chúng tôi chưa làm gì” – vị đại diện này cho hay.

Thu phí không dừng được kỳ vọng sẽ giúp hạn chế tình trạng ùn tắc tại các sân bay vào những lúc cao điểm.

Muốn hiệu quả phải có lộ trình rõ ràng

Ngày 21/2 vừa qua, Bộ GTVT có văn bản chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp với ACV thực hiện kết nối để đảm bảo liên thông hệ thống thu phí không dừng trên toàn quốc; Yêu cầu ACV nghiên cứu các quy định pháp luật để xác định chức năng, nhiệm vụ, vai trò của những cơ quan liên quan.

Ngoài ra, ACV cũng cần nghiên cứu trình tự, thủ tục tổ chức triển khai thực hiện, bảo đảm đồng bộ, kết nối liên thông, tuân thủ quy định pháp luật và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Động thái trên được coi là sự chuẩn bị cho kế hoạch triển khai thu phí không dừng tại các sân bay theo đề xuất của ACV.

Đại diện ACV cho biết, hiện có 21 sân bay đơn vị quản lý (trừ Vân Đồn) đã hoàn tất lắp đặt thiết bị thu phí không dừng. Ngay sau khi Cục Đường bộ cho phép kết nối vào hệ thống cơ sở dữ liệu thì ACV sẽ triển khai thí điểm.

Về mức phí khi triển khai ETC tại sân bay, đại diện ACV cho hay, mức phí vào các sân bay vẫn giữ nguyên, song không dùng tiền mặt như trước. Hệ thống thu phí tại sân bay được liên thông với các trạm thu phí đường bộ, nên chủ xe có thể sử dụng các loại thẻ VETC, Epass để vào sân bay.

Như vậy, việc triển khai ETC tại các sân bay thuộc quản lý của ACV sẽ được thực hiện trong thời gian tới. Sự vượt trội về mặt tiện ích và hiệu quả của ETC so với thu phí thủ công là điều không phải bàn cãi.

Tuy nhiên, sau rất nhiều bất cập xảy ra với dự án ETC trên những tuyến đường bộ và cao tốc thời gian qua, nhiều ý kiến vẫn tỏ ra quan ngại khi áp dụng công nghệ này tại các sân bay. Bởi mọi hoạt động ở sân bay đều cần đến sự chính xác gần như tuyệt đối về mặt thời gian. Chỉ cần một sự cố xảy ra tại các trạm thu phí sân bay như đã từng xảy ra với nhiều trạm thu phí đường bộ, hậu quả là rất khó lường.

PGS.TS Từ Sỹ Sùa – giảng viên cao cấp trường Đại học GTVT nhận định, triển khai ETC tại sân bay là chủ trương đúng đắn nhưng cần có sự nghiên cữu kỹ lưỡng và có lộ trình thực hiện rõ ràng. “Về mặt ứng dụng thì rõ ràng ETC là tốt rồi, nhưng phải triển khai một cách đồng bộ” – GS.TS Từ Sỹ Sùa nói.

Chuyên gia giao thông này cũng khuyến cáo, trong những người đến sân bay, vẫn có nhiều người thường lưu thông trong phạm vi hẹp, chưa dán hoặc chưa có nhu cầu dán thẻ ETC. Đây cũng là một vấn đề mà các đơn vị triển khai ETC tại sân bay cần nghiên cứu và có giải pháp.

“ETC rõ rằng là tốt, giúp tiết kiệp thời gian và các phương tiện lưu thông qua trạm thu phí nhanh hơn. Nhưng theo tôi, để triển khai một cách hiệu quả phải có lộ trình rõ ràng và triển khai từng bước một” – PGS.TS Từ Sỹ Sùa khẳng định.