Thuận lợi, nhanh chóng
Với mục tiêu lấy Nhân dân làm trung tâm phục vụ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số, những năm gần đây, nhiều thủ tục trong lĩnh vực giao thông đã được số hóa và có thể thực hiện trên môi trường điện tử.
Điển hình như, trong lĩnh vực tuần tra kiểm soát và xử lý vi phạm giao thông, từ ngày 1/7/2024, Thông tư 28/2024/TT-BCA đã cho phép người dân tích hợp các giấy tờ liên quan đến người lái và phương tiện trên Ứng dụng định danh quốc gia (VNeID) và xuất trình khi lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý.
Các giấy tờ trên tài khoản VNeID có giá trị tương đương với giấy tờ bản gốc. Khi người vi phạm xuất trình giấy tờ qua VneID, lực lượng chức năng sẽ tạm giữ giấy tờ trên môi trường điện tử. Việc này giúp người dân không phải mang theo nhiều giấy tờ, đồng thời, việc xử lý vi phạm được nhanh chóng khi lực lượng chức năng dễ dàng tra cứu lịch sử và xác minh tình trạng của giấy tờ.
Trong lĩnh vực quản lý phương tiện, từ ngày 1/8/2024, bằng dịch vụ công trực tuyến trên cổng dịch vụ công Bộ Công an hoặc VneID, người dân có thể đăng ký xe trực tuyến lần đầu toàn trình đối với xe sản xuất lắp ráp trong nước. Đến ngày 1/1/2025, Bộ Công an tiếp tục mở rộng thêm phạm vi đăng ký trực tuyến lần đầu toàn trình đối với xe nhập khẩu cho chủ xe là công dân Việt Nam có tài khoản VNeID mức độ 2. Người dân có thể thực hiện thủ tục đăng ký, bấm biển số trực tuyến vào bất cứ thời điểm nào mà không phải đưa xe đến cơ quan đăng ký xe để kiểm tra thực tế.
Người dân thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực giao thông qua Cổng dịch vụ công hoặc VNeID.
Hay trong thanh toán phí dịch vụ giao thông, người dân cũng có thể thực hiện các thủ tục như: thanh toán phí phạt vi phạm giao thông, kiểm tra giấy tờ xe, trả phí tự động không dừng trên cao tốc và phí tại các điểm trông giữ xe… Điều này đã giúp việc thu các khoản phí được minh mạch, tiết kiệm thời gian và tránh tình trạng ùn tắc tại các điểm thanh toán.
Với hệ thống đăng ký và cấp giấy tờ điện tử, người dân cũng có thể nộp hồ sơ, thanh toán lệ phí, tra cứu thông tin phương tiện, cập nhật các quy định mới và nhận kết quả mà không cần phải đến trực tiếp các cơ quan hành chính.
Anh Nguyễn Đình Huân (quận Bắc Từ Liêm) cho biết, việc thực hiện các thủ tục trên môi trường điện tử giúp việc thực hiện hồ sơ trong lĩnh vực giao thông nhanh gọn hơn trước. Các hồ sơ giấy như đăng ký xe, học và thi lấy bằng lái xe… sau khi áp dụng công nghệ chuyển thành hồ sơ điện tử cũng dễ dàng truy cập và theo dõi hơn. Đặc biệt, các phần mềm hiện nay đều có tính năng cảnh báo hoặc thông báo giúp người dùng dễ dàng theo dõi hồ sơ để bổ sung ngay khi sai hoặc thiếu sót, rất tiện lợi.
Các chuyên gia cũng cho rằng, trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng phát triển, sử dụng các giải pháp số hóa không chỉ đáp ứng nhu cầu của người dân mà còn nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Thông qua việc kiểm tra thông tin trên môi trường điện tử, các cơ quan chức năng có thể nhanh chóng xác minh và xử lý các tồn tại, qua đó, giảm bớt tình trạng mất mát hồ sơ và đảm bảo tính chính xác của giấy tờ.
Dữ liệu mở, chia sẻ liên ngành
Xác định chuyển đổi số có ý nghĩa quan trọng trong lĩnh vực giao thông, Chính phủ đã ban hành Nghị định 151/2024/NĐ-CP giao Bộ Công an xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu về: đăng ký, quản lý xe cơ giới, xe máy chuyên dùng (trừ xe quân sự); xử lý vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ; tai nạn giao thông đường bộ; hành trình của phương tiện giao thông đường bộ, hình ảnh người lái xe (trừ xe quân sự); thời gian điều khiển phương tiện của người lái xe (trừ xe quân sự); đăng kiểm xe cơ giới, xe máy chuyên dùng trong Công an Nhân dân; đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ trong Công an Nhân dân; người điều khiển xe cơ giới, xe máy chuyên dùng trong Công an Nhân dân;
Bộ GTVT xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu về đăng kiểm xe cơ giới, xe máy chuyên dùng (trừ xe quân sự, xe Công an); đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ (trừ lực lượng Quân đội, Công an); người điều khiển xe cơ giới, xe máy chuyên dùng (trừ lực lượng Quân đội, Công an);
Bộ Tài chính xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu về xe xuất khẩu, nhập khẩu; hóa đơn mua bán xe; lệ phí trước bạ xe; Bộ Quốc phòng xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu thuộc phạm vi quản lý của Bộ Quốc phòng; Bộ Y tế có trách nhiệm xây dựng, quản lý Cơ sở dữ liệu về sức khỏe của người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng.
Trong đó, cơ sở dữ liệu về trật tự, an toàn giao thông đường bộ sẽ được quản lý tập trung, thống nhất tại Bộ Công an và được chia sẻ liên ngành để giúp quản lý chặt lái xe, phương tiện.
Bên cạnh đó, việc chuyển đổi số và quản lý giấy tờ, thủ tục trên môi trường điện tử đã giúp ngành GTVT hình thành nên hệ thống dữ liệu mở về: tình trạng giao thông, các tuyến đường, tình trạng tai nạn, dữ liệu vi phạm, phương tiện và người lái…Từ đó, việc phân tích dữ liệu lớn (Big Data) sẽ giúp dự đoán và phân tích xu hướng giao thông, nhận diện các nguy cơ và đưa ra biện pháp cải thiện như: tăng cường cảnh báo, bố trí CSGT, hoặc thay đổi hệ thống đèn tín hiệu…
Chuyên gia giao thông, thạc sỹ Đỗ Cao Phan cho rằng, ứng dụng công nghệ đã tạo nên những bước tiến quan trọng trong quản lý và thực hiện các thủ tục hành chính của ngành GTVT. Tuy nhiên, để chuyển đổi số phát huy vai trò tốt hơn nữa, cần tận dụng các công nghệ phân tích dữ liệu lớn để thu thập và phân tích hành vi giao thông;
Phát triển và khuyến khích người dân sử dụng các ứng dụng di động về tra cứu tình hình giao thông, lựa chọn tuyến đường, thanh toán phí cầu đường, nộp phạt vi phạm hoặc đặt lịch trước với các thủ tục hành chính như: đăng ký xe, cấp giấy phép lái xe trực tuyến…Điều này giúp giảm tải cho các cơ quan hành chính và tiết kiệm thời gian cho người dân.
Vị chuyên gia này cũng cho rằng, để xây dựng môi trường chuyển đổi số an toàn, cần áp dụng công nghệ để tạo ra các hồ sơ điện tử về phương tiện và người lái xe, giúp xác thực thông tin một cách nhanh chóng và chính xác các giấy tờ như: đăng ký xe, giấy phép lái xe, bảo hiểm, xử lý vi phạm giao thông, và quản lý giao thông thông minh.…Từ đó, đảm bảo tính minh bạch, giảm thiểu gian lận và bảo vệ quyền lợi của người dân.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần xây dựng các quy định pháp lý về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và trách nhiệm khi sử dụng các hệ thống giao thông thông minh. Những việc này sẽ giúp tạo ra một hệ thống giao thông hiện đại, an toàn, thông minh và bền vững, phục vụ tốt nhất cho người dân và DN.
Huyền Sâm