Chưa đồng bộ toàn tuyến
Quy hoạch GTVT đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội có 7 tuyến đường vành đai, trong đó có 5 tuyến vành đai chính (gồm: Vành đai 1, 2, 3, 4, 5) và 2 tuyến vành đai hỗ trợ (Vành đai 2,5 và 3,5).
Đây đều là những trục chính, định hình mạng lưới giao thông đường bộ của Hà Nội. Tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển đồng đều, toàn diện và bền vững của Thủ đô cũng như các địa phương thuộc Đồng bằng Bắc bộ và cả nước.
Tuy nhiên, theo Sở GTVT Hà Nội, mạng lưới đường vành đai đến nay vẫn chưa hình thành đồng bộ theo quy hoạch.
Cụ thể, trong tổng số 285,46km của 7 tuyến đường vành đai, đến nay, thành phố mới hoàn thành được 132,26km (đạt 46,33%); đang đầu tư xây dựng 20,51km (tương ứng 7,18%); đang triển khai chuẩn bị đầu tư 83,26km (tương ứng 29,16%); còn lại 49,43km (tương ứng 17,33%) chưa được nghiên cứu để hình thành dự án.
Tuyến Vành đai 1 là trục chính đô thị quan trọng kết nối từ Đông sang Tây, đi qua khu vực trung tâm của Hà Nội, với tổng chiều dài 7,21km. Tuy nhiên đến nay, đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục (dài hơn 2,2km) vẫn đang là "nút thắt" cuối cùng cần tháo gỡ, để đồng bộ toàn tuyến.
 |
| Phối cảnh cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - Đê La Thành trên đường Vành đai 1 Hoàng Cầu - Voi Phục. |
Tuyến Vành đai 2 có lộ trình khép kín từ cầu Vĩnh Tuy - Ngã Tư Vọng - Ngã Tư Sở - cầu Nhật Tân - cầu Đông Trù - cầu chui Gia Lâm - phố Đàm Quang Trung và trở lại cầu Vĩnh Tuy, với tổng chiều dài 39km. Đến nay, tuyến vành đai này đã hoàn thành 32,46km, còn lại 6,54km đang trong giai đoạn đầu tư và chuẩn bị đầu tư.
Tuyến Vành đai 3 theo quy hoạch dài 68km, đến thời điểm này đã được đầu tư đồng bộ cả đường trên cao và dưới thấp từ cầu Thanh Trì - Linh Đàm - Nguyễn Xiển - Khuất Duy Tiến - Phạm Hùng - Phạm Văn Đồng đến cầu Thăng Long, với tổng chiều dài 54km, trở thành trục chính giao thông đô thị của Hà Nội.
Hiện tuyến vẫn còn 14km, tương ứng với đoạn từ cầu Thăng Long đến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên chưa có dự án đầu tư để khép kín toàn tuyến. Trong khi đó, các dự án Vành đai 2,5 và 3,5 cũng đang triển khai từng đoạn.
 |
| Đến nay, dự án Vành đai 4 - Vùng Thủ đô cơ bản bám sát tiến độ đề ra. |
Vành đai 4 đang đầu tư xây dựng. Vành đai 5 đoạn thuộc địa phận Hà Nội theo quy hoạch dài 48km, đến nay mới hình thành được 22km đoạn đi qua thị xã Sơn Tây và các huyện Ba Vì, Thạch Thất.
Gỡ khó về mặt bằng
Lý giải nguyên nhân đến nay Hà Nội mới chỉ hình thành được 46,33% hệ thống đường vành đai. Đại diện Sở GTVT Hà Nội cho hay, kinh phí ngân sách đầu tư rất lớn. Chỉ tính riêng hơn 83,26km đang chuẩn bị đầu tư cho 5 đoạn tuyến của Vành đai 3,5 và Vành đai 4 đoạn qua Hà Nội, vốn đầu tư công cần bố trí khoảng 53.574 tỷ đồng.
Một số đoạn tuyến đường vành đai còn lại có khối lượng giải phóng mặt bằng (GPMB), tái định cư lớn, nhất là đoạn đi qua các khu dân cư hiện hữu, kéo theo kinh phí đầu tư cao, ảnh hưởng không nhỏ đến ổn định xã hội cũng như tiến độ triển khai các dự án.
Chưa kể, các tuyến Vành đai 1,2,3 còn vướng GPMB. Cụ thể như, tuyến Vành đai 1 đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục theo tiến độ mới được cập nhật phải hoàn thiện trong năm 2024, nhưng đến nay mặt bằng vẫn ngổn ngang.
Sở GTVT Hà Nội cho biết, căn cứ tình hình thực tiễn vướng mắc trong GPMB, nguồn vốn đầu tư, Sở đã đề xuất thành phố định hướng triển khai đầu tư những đoạn tuyến còn lại của các dự án đường vành đai.
Trong đó, với Vành đai 1 đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục, giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp TP Hà Nội nghiên cứu, xem xét phân kỳ đầu tư theo hướng đến năm 2025 triển khai trước để hoàn thiện 2 nút giao thông (nút giao với đường Nguyễn Chí Thanh và nút giao với đường Láng Hạ - Giảng Võ). Việc hoàn thiện các hạng mục còn lại của dự án sẽ được tiếp tục thực hiện trong các giai đoạn tiếp theo.
Đối với Vành đai 2, Sở đề xuất thành phố xem xét giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố Hà Nội nghiên cứu phương án hoàn thiện đoạn Ngã Tư Sở - Cầu Giấy, trong đó có cả đường trên cao để làm cơ sở triển khai trong giai đoạn 2026-2030.
Với 14km Vành đai 3 chưa hình thành, đề nghị UBND thành phố giao Sở Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để triển khai khép kín toàn tuyến…
Riêng Vành đai 4, đến nay, dự án cơ bản bám sát tiến độ đề ra. Tại dự án thành phần 2.1 xây dựng đường song hành (đường đô thị) đoạn thuộc địa phận Hà Nội, các nhà thầu đã huy động khoảng 600 kỹ sư, công nhân và hàng trăm máy móc... tổ chức 32 mũi thi công.
Dự kiến, đoạn 13km phía Bắc sông Hồng sẽ hoàn thành vào cuối năm 2024; đoạn 19km thuộc địa bàn huyện Hoài Đức đến giữa năm 2025 cũng sẽ xong đường song hành. Các nhà thầu thi công đoạn khác cũng phấn đấu tiến độ tương tự.
Với dự án thành phần 3 đầu tư xây dựng đường cao tốc theo phương thức đối tác công - tư (PPP), Ban Quản lý dự án công trình giao thông TP Hà Nội đang triển khai các bước để hoàn thiện thủ tục đầu tư, phấn đấu đến cuối quý III/2024 hoàn thành lựa chọn nhà đầu tư.