Hà Nội vừa ban hành Quy chế tạm thời về việc ứng dụng công nghệ vào tìm kiếm điểm đỗ xe và thu phí trông giữ xe không dùng tiền mặt. Như vậy, TP Hà Nội đã quyết tâm minh bạch một trong những loại hình dịch vụ “đắt hàng” nhất hiện nay. Điều quan trọng hơn, tất cả điểm trông giữ xe dù đang hoạt động hay chờ cấp phép đều sẽ phải minh bạch, không có ngoại lệ.
Công bằng, sòng phẳng
Ngày 6/9, UBND TP Hà Nội đã có Quyết định số 4696/QĐ-UBND, ban hành Quy chế tạm thời trong công tác triển khai ứng dụng giải pháp công nghệ để tìm kiếm và thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe không sử dụng tiền mặt trên địa bàn TP (gọi tắt là Quy chế). Tuy chỉ là Quy chế tạm thời, nhưng trong đó đã nêu rõ quan điểm của chính quyền Thủ đô, sẽ tập trung, quyết liệt đẩy mạnh chuyển đổi số, minh bạch toàn diện dịch vụ trông giữ xe.
Một điểm trông xe thu phí không dùng tiền mặt tại quận Hoàn Kiếm. Ảnh: Ngọc Anh
Tinh thần chung của Quy chế là TP yêu cầu Sở GTVT, UBND các quận huyện không xem xét cấp phép, gia hạn giấy phép cho những điểm trông giữ xe không ứng dụng công nghệ tìm kiếm và thu giá dịch vụ không dùng tiền mặt. Quy chế được áp dụng đối với cả bãi đỗ xe đang khai thác; đang triển khai xây dựng; bãi đỗ xe tạm thời tại các khu đất trống, dự án chậm triển khai (vị trí đất được quy hoạch là bãi đỗ xe); điểm trông giữ xe tạm thời một phần lòng đường, hè phố; các bãi đỗ xe trong khu đô thị, chung cư, trung tâm thương mại; các tổ hợp chung cư - trung tâm thương mại - văn phòng, bệnh viện, trường trung cấp, cao đẳng, đại học, khu tập thể.
Theo Quy chế, những bãi đỗ xe đang khai thác, bãi đỗ xe đang đầu tư xây dựng đều phải được ứng dụng công nghệ vào thực hiện hai mục tiêu: tìm kiếm điểm đỗ xe, và thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe. Công nghệ được sử dụng tại tất cả các điểm trông giữ xe phải bảo đảm tiêu chí 2 không, 1 có: không dùng tiền mặt, không dừng; có biên lai, hóa đơn điện tử kết nối với máy tính tiền, cơ quan thuế.
Các điểm trông giữ xe ứng dụng công nghệ cũng sẽ được kết nối với phần mềm iHanoi để thuận tiện cho người dân Thủ đô sử dụng, cũng như đánh giá, phản ánh bất cập đến cơ quan chức năng.
Quy chế đã đáp ứng được yêu cầu thực tế của Hà Nội, đưa ra giải pháp cho những bất cập tồn tại lâu nay trong kinh doanh trông giữ phương tiện. Theo thống kê của Sở GTVT, TP mới đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu đỗ gửi xe, 90% còn lại là nguồn thu cho các bãi xe tự phát, cá nhân, tổ chức trốn thuế, “chia chác” với nhau. Và ngay cả 10% lượng phương tiện được trông giữ bởi những điểm có cấp phép cũng khó có thể minh bạch doanh thu khi dùng tiền mặt, vé giấy, không được kiểm soát chặt chẽ.
Chính vì vậy, việc ứng dụng công nghệ bắt buộc các điểm trông giữ xe không được thu tiền mặt, dự kiến sẽ mang lại cho ngân sách TP một khoản thu tăng thêm không nhỏ. Còn người dân sẽ không bị bắt chẹt, tính giá vượt khung, nhất là khi gửi xe trong khu vực nội thành, vào những dịp cuối tuần, lễ, Tết. Có thể nói ứng dụng công nghệ vào dịch vụ trông giữ xe sẽ giúp mang lại sự công bằng, sòng phẳng cho cả Nhà nước, DN, lẫn người dân.
Trên thực tế, nhiều DN đã nhận thức rõ lợi ích của việc ứng dụng công nghệ vào thu phí trông giữ xe. Một số DN dù chưa được cấp phép vẫn tự tìm kiếm công nghệ để quản lý việc kinh doanh, tránh thất thoát từ phía nhân viên, người thu tiền.
Có thể khẳng định, bức tranh toàn cảnh dịch vụ trông giữ xe của Hà Nội đã có những khởi sắc rõ rệt sau 4 tháng thí điểm ứng dụng công nghệ thu phí không dùng tiền mặt. Điều này cho thấy quyết tâm, nỗ lực của TP, sự ủng hộ nhiệt tình của Nhân dân và những tác động tích cực, đang dần làm thay đổi nhận thức của DN.
Việc ban hành Quy chế, bắt buộc mọi tổ chức, cá nhân, loại hình điểm trông giữ xe phải ứng dụng công nghệ là bước đi đúng đắn tiếp theo mà Hà Nội cần nhanh chóng thực hiện.
Công cụ để quản lý
Những thành công rõ rệt bước đầu của việc ứng dụng công nghệ vào quản lý, thu giá dịch vụ trông giữ xe đã cho thấy đây còn là công cụ quan trọng để Hà Nội tính toán đưa vào khuôn khổ hàng nghìn điểm trông giữ xe không phép trên địa bàn.
Hơn nữa, đó cũng là đòi hỏi tất yếu đối với cơ quan quản lý Nhà nước, không thể chỉ siết chặt kiểm soát với bãi xe hợp thức, nhưng lại tiếp tục buông lỏng cho bãi xe tự phát tùy tiện hoạt động.
Thực tế là sau khi ứng dụng công nghệ đã nảy sinh những bất cập, thiệt thòi cho DN được cấp phép. Ví dụ như việc ứng dụng tự động tính hai block gửi xe khi chỉ quá có một vài phút, khiến số tiền phải trả tăng gấp đôi đã khiến một số khách gửi xe chạy sang bãi “lậu”.
Hay như việc đơn vị kinh doanh chân chính thì minh bạch từng đồng doanh thu, nộp thuế đầy đủ, còn bãi xe tự phát thì ung dung né thuế. Những bất cập này chỉ được khắc phục khi TP mở rộng cấp phép trông giữ xe, kết hợp với triệt xóa bãi “lậu”, điểm trông giữ tự phát.
Trước đây, có rất nhiều băn khoăn về việc cấp phép tạm trông giữ xe trên vỉa hè, đường phố, trong các ô đất trống… sẽ hạch toán thu - chi như thế nào? Liệu có minh bạch hay không? Thì nay Hà Nội đã có công cụ kiểm soát hữu hiệu là bộ Quy chế vừa được ban hành.
Vấn đề cần thiết bây giờ là đẩy mạnh cấp phép trông giữ xe tạm để vừa đáp ứng nhu cầu của người dân, dần dần thiết lập trật tự ổn định, bền vững trong lĩnh vực dịch vụ hạ tầng giao thông; vừa gia tăng nguồn thu cho ngân sách TP để tái đầu tư cho hạ tầng.
Một vấn đề khác Hà Nội cần quan tâm là giám sát chặt chẽ các đơn vị kinh doanh trông giữ xe đã ứng dụng công nghệ, đặc biệt là với những điểm dịch vụ không nằm trong danh sách thí điểm. Hiện một số điểm trông giữ xe in vé xe có mã QR ra cho khách, nhưng tận dụng quay vòng nhiều lần để trốn doanh thu, đối phó với Quy chế. Không thể lơ là, phó mặc cho công nghệ là xong.
Mặt khác, song song với việc triển khai sâu rộng, nghiêm túc Quy chế, Hà Nội cần tháo gỡ những vướng mắc về cơ chế, chính sách, đôn đốc các quận, huyện, Sở GTVT đẩy mạnh việc cấp phép bãi đỗ xe tạm. Thực tế cho thấy, có nơi như quận Hoàng Mai đã cấp phép được gần 30 điểm trông giữ xe tạm, nhưng có nơi như quận Thanh Xuân lại chưa cấp được điểm nào. Cần làm rõ vướng mắc do đâu, vì sao nơi làm tốt, nơi chưa để có giải pháp cụ thể, tháo gỡ cho địa phương.
Các công ty cung cấp công nghệ ứng dụng trong lĩnh vực trông giữ xe cũng đã vận hành được tính năng tìm kiếm điểm gửi xe trực tuyến, rất thuận tiện cho người dân. Đó cũng là một trong hai mục tiêu chính của “số hóa” hạ tầng giao thông tĩnh. Hà Nội cần chỉ đạo các đơn vị liên quan, nhanh chóng hoàn thiện tính năng này, áp dụng rộng rãi cho tất cả hệ thống điểm trông giữ xe, đáp ứng mong mỏi của Nhân dân Thủ đô.
Bùi Văn Dũng