Nhu cầu lớn
Mỗi năm cả nước có hơn 400.000 người ở độ tuổi 15 tham gia học nghề hoặc lao động tự do, hơn 1 triệu học sinh vào lớp 10. Cùng với đó, hiện nay, trẻ từ 15 tuổi, học sinh từ lớp 10 đã sử dụng xe gắn máy khá phổ biến. Ở vùng nông thôn, miền núi, rất nhiều trẻ phải đến trường với khoảng cách xa từ vài km đến hàng chục km.
Tuy nhiên, tại dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ mới nhất (ngày 18/5), điều 59 quy định người đủ 16 tuổi trở lên được điều khiển xe gắn máy, không yêu cầu có bằng lái xe. Xe gắn máy (bao gồm xe máy điện) là xe cơ giới có dung tích xi lanh dưới 50cc hoặc có công suất động cơ điện không vượt quá 4kw.
 |
| Hình ảnh học sinh điều khiển xe gắn máy vi phạm luật ATGT không còn xa lạ tại khu vực các cổng trường học. |
Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An cho rằng: "Dự thảo Luật không cho phép người 15 tuổi sử dụng xe gắn máy sẽ gây khó khăn cho các em khi đi làm việc, đến trường". Do đó, ông Nguyễn Tô An đề xuất cho phép trẻ từ 15 tuổi được sử dụng xe gắn máy.
Chủ tịch Hiệp hội Ô tô, xe máy, xe đạp Việt Nam Phạm Cường cũng ủng hộ ý kiến hạ tuổi người được điều khiển xe gắn máy xuống đủ 15 tuổi. Ông Phạm Cường cho rằng học sinh 15 tuổi về cơ bản đủ sức khỏe để điều khiển xe gắn máy.
Nếu luật hạn chế chỉ để người từ đủ 16 tuổi mới được điều khiển xe gắn máy sẽ gây tình trạng "vi phạm pháp luật chủ động". Nhiều bậc phụ huynh vẫn để con mình sử dụng xe gắn máy dù biết là vi phạm pháp luật, tạo ra ý thức không tốt về pháp luật của các em về sau.
Theo Bộ luật Lao động, độ tuổi tối thiểu của lao động là đủ 15 tuổi, có đủ sức khỏe để điều khiển xe gắn máy. Trong Bộ luật Hình sự 2015 cũng có quy định người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép. Như vậy, người đủ 15 tuổi đã phải chịu trách nhiệm hình sự, phải ý thức được trách nhiệm khi điều khiển xe gắn máy.
Bằng lái hạng AM
Để đảm bảo an toàn cho nhóm trẻ em từ 15 tuổi được đi xe gắn máy, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An cho rằng, cần sát hạch, cấp bằng lái hạng AM (bằng lái xe dưới 50cc). Việc này nhằm tăng thêm hiểu biết cho các em về tham gia giao thông.
Việc học có thể thực hiện bằng nhiều phương thức. Sau đó đến trung tâm kiểm tra, đạt tiêu chuẩn sẽ được cấp giấy phép lái xe.
Trong khi xe gắn máy được quản lý bằng cách cấp biển kiểm soát thì người điều khiển phương tiện cũng cần được cấp bằng để kiểm tra kiến thức, kỹ năng điều khiển phương tiện, đảm bảo an toàn giao thông.
“Quy định cấp bằng cho người lái xe gắn máy phù hợp với các công ước quốc tế cũng như thực tế giao thông tại Việt Nam. Hiện Công ước Viên quy định người lái xe gắn máy cần được cấp bằng hạng AM" - ông Nguyễn Tô An nói.
TS Khương Kim Tạo - Nguyên Phó Chánh Văn phòng Uỷ Ban An toàn giao thông Quốc gia chia sẻ: “Siết chặt công tác cấp giấy phép lái xe không là chưa đủ. Bên cạnh việc cải thiện quy định pháp luật về trật tự an toàn giao thông thì vấn đề giáo dục ý thức, nâng cao thái độ khi đi đường cũng cần được quan tâm hơn nữa. Dù đã có khả năng điều khiển phương tiện tốt, thuộc quy tắc đi đường, hiểu về pháp luật, nhưng do tuổi hiếu động, nghịch ngợm nên vẫn nhiều trường hợp chở 3, chở 4 rồi lạng lách, đánh võng,…”.
Giáo dục để đối tượng thanh thiếu niên thấm nhuần các điều khoản trong luật cũng như ứng xử có văn hóa trong quá trình tham gia giao thông là vấn đề mà gia đình, nhà trường và xã hội cần phối hợp, để đảm bảo an toàn cho chính các em và những người xung quanh.
“Các lớp tập huấn, bồi dưỡng cần sự phối hợp giữa nhà trường, cơ quan chức năng để bổ sung kỹ năng điều khiển phương tiện cũng như hiểu biết về pháp luật, trật tự và văn hoá giao thông cho học sinh” - TS Khương Kim Tạo cho biết.
Các đơn vị liên quan cũng cần nghiên cứu, đánh giá một cách toàn diện về nhận thức và ý thích của mỗi nhóm người ở độ tuổi khác nhau, khu vực khác nhau để giáo dục về thái độ, trách nhiệm khi tham gia giao thông.