Theo thống kê từ Cục Đường bộ Việt Nam, hiện có 66 bộ cân kiểm tra tải trọng xe được lắp đặt ghép với trạm thu phí trên quốc lộ và đường cao tốc. Trong số này, có đến 45 bộ không hoạt động; 19 bộ còn thời hạn kiểm định và 47 bộ đã hết hạn kiểm định dẫn đến không kiểm soát được xe quá tải.
Theo ông Trần Đức Trung, Phó trưởng Phòng Pháp chế - Thanh tra (Cục Đường bộ Việt Nam), trạm kiểm tra tải trọng xe cố định tự động là mô hình mới được bổ sung trên cơ sở tham khảo kết quả đã thí điểm ở quốc lộ 5 và kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới. Kết quả thí điểm trên QL5 cho thấy số lượt xe tải vi phạm đã giảm từ 6,9% xuống 0,12% (giảm hơn 57 lần). Hệ thống cân kiểm soát tự động 24/24h trong mọi điều kiện thời tiết. Dữ liệu được gửi đến TTGT, CSGT để phạt nguội. Đặc biệt, mô hình cân này không phải bố trí TTGT.
Cục Đường bộ Việt Nam đã xây dựng Quy chuẩn về trạm kiểm tra tải trọng xe trình Bộ GTVT ký ban hành.
 |
| Cân tự động sẽ được lắp đặt trên làn đường trước trạm thu phí. Ảnh: Tạ Hải. |
Cao tốc Bắc - Nam phía Đông có 38 tuyến, đoạn tuyến với chiều dài 2.063km, hiện nay đưa vào khai thác gần 1.060km. Phần lớn các tuyến đã khai thác chưa được đầu tư hệ thống cân. Mô hình được Bộ GTVT lựa chọn là trạm kiểm tra tải trọng xe cố định tự động 1 cấp cân công nghệ cân hiện đại, có khả năng cân ở tốc độ từ 0-80km/h, độ chính xác cao, dữ liệu sẽ được truyền về cơ quan quản lý, khai thác để trích xuất, xử lý vi phạm.
Khác với mô hình cân hiện nay chỉ được lắp ở 1 làn thu phí, số làn còn lại không kiểm soát được xe quá tải. Mô hình cân tự động lắp đặt trên làn đường trước trạm thu phí sẽ mang lại hiệu quả, giảm được số bộ cân trên mỗi làn, kiểm soát được 100% xe quá tải.
Về số lượng, mỗi tuyến dự kiến sẽ được lắp đặt 3 trạm cân ở đầu vào. Sơ bộ kinh phí đầu tư xây dựng 1 bộ cân cố định tự động trên 1 làn thu phí khoảng 7 tỷ đồng, tổng mức đầu tư hệ thống trạm cân trên cao tốc Bắc - Nam gần 700 tỷ đồng.
Về sử dụng dữ liệu, các trạm cân hoạt động theo nguyên tắc tự động nhận diện biển số và thực hiện các thao tác cân. Khi xe chạy qua trạm sẽ được thông báo hiển thị tự động trên màn hình điện tử (có vi phạm quá tải hay không). Nếu có, xe được yêu cầu ra khỏi đường cao tốc, dữ liệu sẽ được chuyển cho lực lượng chức năng để xử phạt.