Bộ Xây dựng cho biết, theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được quy hoạch 7 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.256 km với quy mô từ 4 - 10 làn xe để đáp ứng nhu cầu vận tải trong tương lai, bảo đảm tầm nhìn dài hạn, gồm: 4 tuyến cao tốc trục dọc với tổng chiều dài 665km và 3 tuyến cao tốc trục ngang với chiều dài khoảng 591km.
Đến nay, đã hoàn thành và đưa vào khai thác theo quy mô giai đoạn 1 (4 làn xe), tổng chiều dài 201km; 6 dự án đang thực hiện thi công và hoàn thiện các thủ tục đầu tư để triển khai bảo đảm cơ bản hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2025, đưa vào khai thác toàn bộ các dự án trong năm 2026 với tổng chiều dài 433km.
Như vậy, đến năm 2026, khu vực ĐBSCL sẽ có khoảng 554km đường cao tốc, các tuyến cao tốc còn lại sẽ được đầu tư trong giai đoạn 2026 - 2030 và sau năm 2030.
Trong thời gian qua, do nguồn lực còn hạn chế trong khi nhu cầu đầu tư đường cao tốc là rất lớn, việc phân kỳ đầu tư là giải pháp phù hợp với quy hoạch, tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc, nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt, khả năng cân đối vốn và sớm triển khai xây dựng được nhiều tuyến cao tốc, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.
Bộ Xây dựng đã tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới để xem xét phân kỳ đầu tư (bề rộng mặt cắt ngang đường) đối với một số tuyến có nhu cầu vận tải trong thời gian đầu khai thác chưa cao; đối với các tuyến có nhu cầu vận tải cao đã được đầu tư ngay theo quy mô hoàn chỉnh như tuyến Hà Nội - Hải Phòng, Dầu Giây - Phan Thiết, cầu Mỹ Thuận 2... Các tuyến cao tốc được đưa vào khai thác trong thời gian qua đều đảm bảo chất lượng, phát huy hiệu quả rõ rệt trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, giải quyết ùn tắc tại các đô thị lớn và góp phần kéo giảm tai nạn giao thông.
Bên cạnh các kết quả đạt được, đầu tư phân kỳ quy mô đường bộ cao tốc còn có một số tồn tại, hạn chế như: phân kỳ đầu tư với bề rộng mặt cắt ngang 2 làn xe, không bố trí dải phân cách giữa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; đường 4 làn xe với dải dừng xe khẩn cấp không liên tục có nguy cơ gây ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố nếu không xử lý kịp thời; tốc độ khai thác trong giai đoạn phân kỳ còn hạn chế.
 |
| Hệ thống cao tốc vùng ĐBSCL dần hoàn thiện, đến năm 2026 sẽ có khoảng 554km. |
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã rà soát và đề xuất các giải pháp để sớm đầu tư mở rộng, hoàn thiện các tuyến cao tốc đang khai thác theo quy mô phân kỳ: trình và được Quốc hội thông qua Luật Đường bộ, trong đó có cơ chế cho phép mở rộng, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa đường bộ cao tốc theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT; xây dựng, ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đường bộ cao tốc; đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục đầu tư mở rộng một số tuyến từ 2 làn xe lên 4 làn xe và từ 4 làn xe lên 6 làn xe; rà soát, lập danh mục, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư để đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép triển khai mở rộng các tuyến còn lại khi đủ điều kiện về nguồn lực; đối với các dự án đầu tư mới, ưu tiên việc đầu tư theo quy mô 4 làn cao tốc hoàn chỉnh; trường hợp phân kỳ đầu tư, cần phải nghiên cứu, so sánh kỹ lưỡng các phương án đầu tư, kết hợp phương án tổ chức giao thông hợp lý bảo đảm thuận lợi, an toàn, nâng cao tốc độ trong quá trình vận hành, khai thác; rà soát, nâng tốc độ khai thác một số tuyến cao tốc đầu tư phân kỳ lên 90 km/h.
Đối với các công trình phục vụ khai thác (trạm dừng nghỉ, trạm xăng...), đã ban hành Thông tư số 01/2023/TT-BGTVT ngày 7/3/2023 hướng dẫn việc chọn nhà đầu tư trạm dừng nghỉ; đồng thời đã phê duyệt mạng trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông với tổng số khoảng 37 trạm/2.063 km chiều dài toàn tuyến. Hiện nay, Bộ Xây dựng đang khẩn trương tổ chức thực hiện đầu tư trạm dừng nghỉ tại các dự án thành phần trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông đã và đang chuẩn bị đưa vào khai thác nhằm bảo đảm các công trình đường cao tốc khi đưa vào khai thác sử dụng phát huy hiệu quả và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tham gia giao thông.