 |
| Đại lộ Thăng Long |
Không có “phí chồng phí”
Hà Nội đã đăng tải công khai trên Cổng thông tin điện tử của TP Dự thảo Nghị quyết sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do TP quản lý để lấy ý kiến Nhân dân. Trưởng phòng Kinh tế & vật liệu xây dựng, Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Anh Dũng cho biết, đây là bước đi cụ thể hóa chủ trương chung của Nhà nước tại Khoản 1, Điều 84, Luật Đường bộ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.
Cụ thể, tại điều khoản nêu trên, Luật Đường bộ 2025 đã đưa ra quy định về việc thu phí đối với phương tiện sử dụng đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do cơ quan nhà nước trực tiếp quản lý, khai thác. Trong đó, Chính phủ giao Bộ Xây dựng thu phí các tuyến đường do T.Ư quản lý; còn HĐND các tỉnh, TP quyết định việc thu phí đối với những tuyến đường bộ cao tốc do địa phương quản lý.
“Hiện trên địa bàn TP Hà Nội, theo bàn giao của Bộ Xây dựng có 2 tuyến đường thuộc diện đối tượng thu phí gồm: Đại lộ Thăng Long; Vành đai 3 trên cao. Thời gian tới sẽ có thêm tuyến nối từ sân bay Gia Bình - Hà Nội và đường Vành đai 4 cũng sẽ thuộc nhóm đường bộ cao tốc có thu phí” - ông Nguyễn Anh Dũng cho biết.
Liên quan đến vấn đề này, có ý kiến lo ngại rằng việc thu phí đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân sẽ dẫn đến hiện tượng “phí chồng phí”. Đồng thời việc lập trạm thu phí có thể gây thêm ùn tắc giao thông, nhất là với đô thị đang chịu áp lực rất lớn như Hà Nội. Tuy nhiên, ông Nguyễn Anh Dũng khẳng định không có chuyện “phí chồng phí”, bởi khoản phí các cá nhân, tổ chức phải nộp khi đăng ký lưu hành phương tiện là phí đường bộ. Còn phí thu theo các tuyến như nêu trên là phí sử dụng đường cao tốc. Người dân phải lưu thông vào tuyến cao tốc, với cự ly nhất định mới bị thu phí chứ tất cả các trường hợp, dù đi dài hay ngắn đều bị thu, hơn nữa mức thu còn tùy theo tải trọng và loại phương tiện.
Để đưa ra được mức thu và cách thức thu phí đối với các đoạn tuyến đường bộ cao tốc do TP quản lý, Hà Nội còn phải trải qua các bước lập đề án, chuẩn bị đầy đủ điều kiện kỹ thuật. “Hiện Sở Xây dựng mới đang lấy ý kiến về các đối tượng thu phí theo Luật Đường bộ. Mức thu, thời điểm và các thức thu còn phải lập Đề án, trình TP ban hành mới áp dụng được, bởi vậy nên chưa thể thu phí đường bộ cao tốc ngay tại thời điểm này. Theo quy định mức thu phí đường bộ cao tốc sẽ dao động từ 900 - 3.600 đồng/km; sẽ có nhiều mức phí phù hợp với từng loại phương tiện và tải trọng” - Vị đại diện Sở Xây dựng chia sẻ.
Và đây cũng không phải lần đầu việc thu phí các tuyến đường bộ cao tốc đi qua địa bàn TP được xem xét. Ví dụ như tuyến Đại lộ Thăng Long, trước đây cũng đã có kế hoạch tổ chức thu phí, nhưng do chưa đầy đủ các điều kiện về pháp lý cũng như kỹ thuật nên chưa thực hiện được.
Ông Nguyễn Anh Dũng cũng khuyến cáo người dân không cần lo ngại về việc lập trạm thu phí sẽ gây ùn tắc các tuyến đường bộ cao tốc như Đại lộ Thăng Long hay Vành đai 3 trên cao. Bởi hiện nay công nghệ và các ứng dụng giao thông thông minh đã cho phép đo đếm chính xác cự ly di chuyển trên đường của phương tiện, từ đó tự động thu phí mà không phải lập trạm.
Quy định rõ về thu - chi
Nhiều chuyên gia cho rằng việc thu phí sử dụng đường bộ cao tốc là khả thi và sẽ tăng thêm nguồn lực tái đầu tư cho hạ tầng giao thông của cả nước, nhất là những đô thị lớn như: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… Việc quản lý hạ tầng, nguồn thu và chi từ loại phí này đã được quy định rõ tại Nghị định 130/2024/NĐ - CP ngày 10/10/2024 của Chính phủ quy định về “thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên tuyến đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác”. Theo đó, khoản thu phí sử dụng đường bộ cao tốc sẽ được trích một phần để duy trì công tác phục vụ thu phí, phần lớn nộp vào ngân sách nhà nước.
Chuyên gia giao thông, thạc sĩ Vũ Hoàng Chung nhận định, việc thu phí sử dụng đường bộ cao tốc là hợp lý. Người dân, DN khi đăng ký lưu hành phương tiện phải nộp một khoản phí đường bộ, để có tiền duy tu, duy trì, đầu tư hạ tầng nói chung. “Nhưng đường cao tốc có đặc thù khác, nó giúp lưu thông nhanh hơn, tiết kiệm chi phí nhiên liệu, thời gian, giảm ùn tắc, mang đến hiệu quả cao hơn, nên nếu muốn sử dụng, người dân cần trả phí nhiều hơn, điều đó là phù hợp” - ông Vũ Hoàng Chung nói.
Vị chuyên gia này cho rằng, việc thu phí dù chỉ là 1 đồng cũng có thể vấp phải tâm lý phản ứng của mỗi người dân. Hơn nữa thời gian trước đây có những bất cập liên đến một số dự án BOT đường bộ, khiến người dân nghi ngại. Vì vậy, muốn thực hiện được chủ trương thu phí đường bộ cao tốc thuộc sử hữu toàn dân, nhà nước cần làm tốt công tác tuyên truyền, minh bạch thông tin và số liệu để Nhân dân giám sát.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng phân tích, người dân luôn có quyền lựa chọn, sử dụng đường bộ cao tốc, hoặc đường bộ thông thường; nếu muốn đi nhanh hơn, đường tốt hơn thì trả phí. Hơn nữa mức phí thu theo tải trọng phương tiện và cự ly sử dụng nên sẽ công bằng với tất cả. “Ví dụ như tuyến Vành đai 3 trên cao của Hà Nội, những xe kinh doanh vận tải muốn sử dụng để tiết kiệm chi phí thì phải thêm phí. Người dân có thể lựa chọn đi đường dưới thấp, thậm chí không sử dụng xe cá nhân mà chuyển sang đi phương tiện vận tải công cộng để không phải trả phí” - ông Nguyễn Mạnh Thắng nói.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý, việc thu, nộp, sử dụng phí đường bộ cao tốc phải hết sức minh bạch và xác đáng. Nghị định 130/2024/NĐ - CP đã quy định rõ, với những tuyến đường bộ cao tốc do Hà Nội quản lý, phí sử dụng thu được sẽ nộp vào ngân sách TP. Khi có thêm nguồn thu này, TP phải đầu tư mạnh mẽ hơn nữa cho hạ tầng giao thông, nâng cao năng lực đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, từng bước giảm thiểu ùn tắc giao thông - một trong những khó khăn, thách thức lớn nhất mà Thủ đô đang phải đối diện trong nhiều năm trở lại đây.
Dự kiến Sở Xây dựng sẽ trình UBND TP Hà Nội, đưa Nghị quyết về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc ra xem xét tại kỳ họp trong tháng 7 tới của HĐND TP. Sở Xây dựng đang tổng hợp các chi phí cũng như đối tượng lưu thông để xây dựng phương án, Đề án thu phí.