Ngành công nghiệp ô tô Đức từ lâu đã nổi tiếng với các sản phẩm xe hơi sử dụng động cơ đốt trong (ICE) chất lượng cao. Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển đổi sang điện khí hóa, các hãng xe lớn của Đức như Volkswagen, Mercedes-Benz và BMW đang gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì vị thế toàn cầu. Nhu cầu tiêu thụ ô tô giảm sút tại Trung Quốc, thị trường lớn nhất thế giới, cùng với sự suy yếu của nền kinh tế châu Âu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận của các hãng xe Đức.
Thách thức không chỉ dừng lại ở tình trạng kinh tế ảm đạm. Ngành công nghiệp ô tô Đức đang đối mặt với nhiều khó khăn trong duy trì việc làm và hoạt động của các nhà máy sản xuất nội địa. Gần đây, đã xuất hiện các tin tức về khả năng cắt giảm việc làm hàng loạt và đóng cửa một số nhà máy của Volkswagen tại Đức. Điều này phần nào liên quan đến việc chương trình trợ cấp xe điện của chính phủ Đức đã bất ngờ kết thúc vào cuối năm trước, khiến các nhà sản xuất ô tô nước này gặp nhiều bất lợi.
Nhu cầu tiêu thụ ô tô giảm sút tại Trung Quốc, thị trường lớn nhất thế giới, cùng với sự suy yếu của nền kinh tế châu Âu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận của các hãng xe Đức. Ảnh: Julian Stratenschulte
Một trong những dấu hiệu cho thấy sự suy giảm vị thế của Đức tại EU là thất bại của Berlin trong việc ngăn chặn Liên minh châu Âu thông qua thuế quan đối với các xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc.
Điều này làm dấy lên mối lo ngại về việc các thương hiệu ô tô lớn tại Đức đang mất dần sức hút, nhất là khi thế giới đang dần chuyển từ xe hơi chạy bằng động cơ đốt trong sang xe điện. Ông Rico Luman, chuyên gia kinh tế cao cấp về vận tải và hậu cần tại ngân hàng ING Hà Lan, cho rằng ngay cả khi chất lượng ô tô Đức được đảm bảo, các công ty tại quốc gia vẫn sẽ gặp khó do ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Luman nhấn mạnh khách hàng hiện nay không chỉ quan tâm đến sản phẩm và chất lượng, mà còn quan tâm đến các yếu tố khác, đặc biệt là trong kỷ nguyên xe điện.
Luman lo ngại liệu các hãng xe Đức có thể kịp điều chỉnh danh mục sản phẩm, cải tổ tổ chức, và tăng năng suất đủ nhanh để duy trì vị thế dẫn đầu trong nhiều thập kỷ qua hay không. Ông cũng lưu ý quá trình chuyển đổi sang xe điện đòi hỏi các nhà sản xuất phải tập trung mạnh hơn vào việc mở rộng chuỗi cung ứng công nghệ cao, đặc biệt là trong lĩnh vực pin. Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực mà Đức vẫn chưa phát triển mạnh mẽ.
Chính phủ Đức, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Olaf Scholz, đã cam kết tìm kiếm giải pháp để hỗ trợ các hãng xe lớn trong nước như Volkswagen vượt qua giai đoạn khó khăn này. Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck cũng khẳng định Volkswagen đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Đức và chính phủ sẽ cố gắng hỗ trợ hãng trong việc giảm chi phí.
Mặc dù tình hình hiện tại khá ảm đạm, không phải ai cũng lo ngại về tương lai của ngành công nghiệp ô tô Đức. Bà Sigrid de Vries, tổng giám đốc Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA), bày tỏ lạc quan khi cho rằng ngành công nghiệp ô tô Đức có đủ năng lực và kinh nghiệm để nhanh chóng bắt kịp quá trình điện khí hóa. Bà nhấn mạnh khả năng thích nghi của các hãng xe Đức trước những biến động quan trọng.
Triển lãm ô tô Paris gần đây đã trở thành một điểm nhấn quan trọng, nơi các nhà sản xuất ô tô châu Âu, bao gồm cả Đức, tận dụng cơ hội để ra mắt các dòng xe điện mới nhằm thu hút sự chú ý và kích thích nhu cầu. BMW đã giới thiệu hai mẫu xe điện Mini giá rẻ, John Cooper Works Electric và John Cooper Works Aceman, với hy vọng giành lại một phần thị phần từ các đối thủ Trung Quốc.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tin rằng việc giảm tốc độ chuyển đổi sang điện khí hóa là giải pháp tốt nhất cho ngành ô tô Đức. Bà Julia Poliscanova, Giám đốc cấp cao về xe cộ và chuỗi cung ứng xe điện tại nhóm vận động Transport & Environment, cho rằng vấn đề lớn nhất của ngành công nghiệp Đức không chỉ nằm ở các quy định của châu Âu về điện khí hóa, mà còn liên quan đến sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các hãng xe Trung Quốc. Bà nhấn mạnh mặc dù các hãng xe Đức có thể chịu áp lực lớn, nhưng việc làm chậm lại quá trình điện khí hóa không phải là giải pháp hiệu quả.
Trong bối cảnh thị trường xe điện toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, các hãng xe Đức đang đứng trước ngã rẽ lớn. Việc thích nghi và đổi mới không chỉ đòi hỏi các nhà sản xuất phải tập trung vào công nghệ, mà còn phải đáp ứng nhanh chóng với nhu cầu thay đổi của thị trường. Nếu không, họ sẽ đánh mất vị thế đã xây dựng qua nhiều thập kỷ trên thị trường ô tô quốc tế.
Tùng Lâm