Theo UBND TP Hà Nội, qua đánh giá thực tiễn và tình hình vi phạm cho thấy ý thức của người dân tham gia giao thông còn nhiều hạn chế, tình trạng vi phạm lặp lại với một số hành vi nhất định như không đội mũ bảo hiểm, đi ngược chiều, không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu. Bên cạnh đó, tai nạn giao thông luôn ở con số cao; tỷ lệ gia tăng phương tiện mỗi năm khoảng 2 – 4%; tình trạng thanh thiếu niên tụ tập chạy xe gây mất trật tự công cộng có nhiều diễn biến phức tạp.
Nghị định 168/2024/NĐ-CP vừa qua mặc dù đã thay đổi tích cực văn hóa giao thông ở Hà Nội, nhưng so với đánh giá với thực tiễn và tình hình vi phạm thì cần thiết tiếp tục quy định tăng nặng đối với một số hành vi để nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người dân, kiềm chế và làm giảm ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông.
Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 cho phép HĐND TP Hà Nội quy định mức tiền phạt cao hơn không quá hai lần mức phạt do Chính phủ quy định. Các hành vi vi phạm hành chính được quy định trong Nghị quyết đáp ứng một số tiêu chí cụ thể như: có tính chất phổ biến, diễn ra hằng ngày ảnh hưởng tiêu cực đến thói quen tham gia giao thông của người dân và mỹ quan đô thị; là nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông; gây ảnh hưởng xấu đến trật tự công cộng, kết cấu hạ tầng giao thông.
Dự thảo nghị quyết quy định tăng 2 lần với một số hành vi vi phạm hiện có mức tiền phạt còn thấp; một số hành vi vi phạm đã có mức tiền phạt cao tăng 1,5 lần; những hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ không quy định trong nghị quyết của TP Hà Nội thì áp dụng theo các quy định hiện hành.
Các hành vi sẽ bị tăng mức phạt như: Không chấp hành chỉ dẫn, hiệu lệnh vạch kẻ đường, biển báo hiệu; đi vào đường cấm; sai phần đường, làn đường; dừng, đỗ trái quy định; chở quá số người quy định; không đội mũ bảo hiểm; lùi xe, chuyển làn đường, chuyển hướng, vượt không đúng quy định; đón, trả khách sai quy định; chạy quá tốc độ;
Chở hàng, xếp hàng quá trọng tải; vi phạm nồng độ cồn; lạng lách, đánh võng; bấm còi, rú ga (nẹt pô); một số hành vi vi phạm trong đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe, trong đăng kiểm phương tiện, sử dụng lòng đường, vỉa hè, kinh doanh vận tải...
Dự kiến một số vi phạm sẽ bị tăng gấp đôi tiền phạt theo dự thảo như: Không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai đúng quy cách sẽ bị phạt 800.000 - 1,2 triệu đồng (mức phạt theo nghị định của Chính phủ là 400.000 - 600.000 đồng);
Đỗ xe nơi có biển "cấm đỗ xe" hoặc biển "cấm dừng và đỗ xe sẽ bị phạt 1,2 - 1,6 triệu đồng (mức phạt theo nghị định của Chính phủ là 600.000 - 800.000 đồng)...
TP Hà Nội cho biết, trong quá trình thực hiện ban đầu, có thể có những khúc mắc trong triển khai thực hiện và phản ứng của dư luận xã hội về mức phạt tăng cao do ảnh hưởng đến kinh tế của người dân… Tuy nhiên, việc xây dựng chính sách sẽ tác động đến ý thức của người tham gia giao thông, buộc người tham gia giao thông phải chấp hành các quy định khi tham gia giao thông đường bộ. Như vậy, tác động về xã hội của việc xây dựng chính sách là tích cực.
Dự kiến sau khi lấy ý kiến nhân dân dự thảo nghị quyết sẽ được trình HĐND thành phố, dự kiến có hiệu lực từ tháng 7/2025.