Khoan được 1.338m
Ngày 7/3, máy đào hầm TBM số 1 có tên Thần tốc đã chính thức đến ga S10 - Cát Linh, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình thi công tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội.
TBM Thần tốc là máy đào hầm được khởi công đầu tiên trong gói thầu CP03 - Hầm và các ga ngầm của dự án. Xuất phát từ ga S9 - Kim Mã từ ngày 30/7/2024, sau nhiều tháng vận hành an toàn, máy đã hoàn thành công tác khoan và lắp đặt vỏ hầm với chiều dài hơn 1.338m để tới ga S10 - Cát Linh, tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn kỹ thuật và môi trường.
Máy TBM số 2 đã bắt đầu khởi động từ ga S9 (ga Kim Mã) từ ngày 3/2/2025. Dự kiến cả 2 máy TBM sẽ hoàn thành toàn bộ công tác khoan hầm vào cuối năm 2025.
Sáng ngày 7/3, hàng trăm công nhân, kỹ sư có mặt tại nhà ga S10 chờ khoảnh khắc máy khoan hầm tiếp cận.
Sau khi kết thúc khoan tại ga S12 - Ga Hà Nội, phần đầu khoan của các máy TBM sẽ được tháo dỡ tại ga này, hệ thống thiết bị phụ trợ sẽ được kéo về và tháo dỡ tại ga S9 - Kim Mã.
Ông Nguyễn Bá Sơn - Phó trưởng Ban Quản lý đường sắt Hà Nội cho biết: "Việc TBM Thần tốc chính thức đến ga S10 - Cát Linh là một bước tiến quan trọng của dự án. Đây là kết quả của nỗ lực không ngừng vượt qua những khó khăn, cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội, Tư vấn, các nhà thầu và các bên liên quan trong việc đảm bảo tiến độ, chất lượng và an toàn của dự án. Đây là dấu mốc quan trọng, đưa dự án tiến gần hơn đến mục tiêu hoàn thành đoạn ngầm để phục vụ người dân Thủ đô”.
Một kỹ sư bày tỏ niềm vui khi máy khoan hầm hoàn thành đoạn đầu tiên an toàn.
Tính đến ngày 2/3/2025, tiến độ thi công tổng thể gói thầu CP03 - Hầm và các ga ngầm đạt 55,38%. Dốc hạ ngầm đã hoàn thành 76,63%, ga S9 hoàn thành 50,50%, giếng đứng hoàn thành 24,51%, tuyến hầm đạt 51,48%, các ga S10, S11, S12 (gồm đường chuyển làn và Gara) lần lượt hoàn thành 64,64%, 58,1%, 59,74%.
Hoạt động thi công diễn ra trên tất cả các công trường. Cụ thể ga S10 - Cát Linh đang triển khai phần kết cấu phụ trợ phía Nam, huy động và lắp đặt hệ thống khung đẩy để đón máy TBM; ga S11 - Ga Văn Miếu hoàn thành đổ bê tông bản đáy; ga12 - Ga Hà Nội đang thi công song song công tác thi công bản trung chuyển và đào đất để thi công bản lửng.
Bộ đôi máy TBM được thiết kế riêng cho dự án tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - Ga Hà Nội. Máy được sản xuất bởi hãng Herrenkecht (CHLB Đức), có chiều dài hơn 100m, nặng khoảng 850 tấn. Tổng số nhân sự cho công tác thi công là hơn 150 người. Trong đó những công tác chính như vận hành máy TBM, vận hành cánh tay robot lắp vỏ hầm, thay đầu cắt…
Giám sát nghiêm ngặt
Dự án tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội là một trong những dự án giao thông trọng điểm của thành phố, góp phần giảm ùn tắc giao thông, cải thiện hệ thống vận tải công cộng và nâng cao chất lượng môi trường đô thị. Việc thi công đoạn hầm đang được thực hiện với quyết tâm cao, đảm bảo yếu tố an toàn, chất lượng và tiến độ theo kế hoạch đề ra.
Máy khoan hầm phá bỏ lớp bê tông cốt thép tiến vào ga S10.
Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan để hoàn thành những hạng mục tiếp theo, hướng tới mục tiêu đưa toàn bộ dự án vào khai thác trong thời gian sớm nhất.
Trong suốt quá trình thi công, Dự án sử dụng hệ thống quan trắc địa kỹ thuật để đảm bảo việc quan trắc, theo dõi tình hình dịch chuyển và sụt lún của mặt đất. Việc thi công khoan hầm sẽ được tiến hành với sự cẩn trọng và giám sát nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho các công trình hiện hữu cũng như đảm bảo chất lượng cho công trình đang thi công.
Xuất phát từ ga S9 - Kim Mã từ ngày 30/7/2024, sau nhiều tháng vận hành an toàn, máy đã hoàn thành công tác khoan và lắp đặt vỏ hầm với chiều dài hơn 1.338m.
Dự kiến, đoạn tuyến đi ngầm sẽ hoàn thành vào năm 2027, sau đó toàn bộ tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - Ga Hà Nội sẽ được đưa vào khai thác, góp phần thay đổi diện mạo Thủ đô, kết nối thuận tiện các khu vực và thúc đẩy phát triển bền vững, xanh hóa giao thông đô thị.
Từ đây, TBM Thần Tốc sẽ được vận hành đến ga S11. 
Áp lực của đất trong khoang cân bằng được theo dõi bởi các thiết bị đặc biệt đặt trực tiếp trong thân máy.
Nhà ga sẽ được lắp đặt ray trượt, máy khoan hầm tiếp tục khoan đoạn tiếp theo.
Máy TBM vận hành theo một chu trình khép kín, đào với tốc độ lớn nhất là 60mm/phút, trong quá trình đào máy sẽ phun ra trước đầu cắt chất điều hòa đất hay còn gọi là FOAM giúp làm mềm đất, chống bó và hỗ trợ duy trì cân bằng áp lực đầu gương đào. Cùng lúc đó, phía đuôi máy sẽ phun ra chất mỡ quét lên bề mặt ngoài vỏ hầm, giúp bảo vệ bộ phận chổi quét đuôi máy, ngăn nước chảy ngược vào trong máy và làm kín kít các điểm nối bề ngoài vỏ hầm. Đuôi máy cũng bơm dung dịch vữa chèn lấp khe giữa vỏ hầm và đất đảm bảo ngăn ngừa sụt lún trong quá trình thi công.
Sau khi đào xong, robot sẽ thực hiện lắp vỏ hầm ngay phía sau đuôi máy với cánh tay robot hiện đại, thời gian lắp vỏ hầm khoảng 30 - 35 phút cho một đốt hầm gồm 6 miếng. Chu trình đào và lắp vỏ hầm diễn ra liên tục không ngừng. Dự án sử dụng máy TBM khoan xuyên cắt qua tường vây và qua khối đất đã gia cố. TBM hoạt động trên nguyên lý cân bằng áp lực đất. Phía sau khiên đào được bố trí một vách ngăn kín. Đất từ khiên đào sẽ rơi vào khoang kín và tạo ra sự cân bằng áp lực giữa đất đào và đất chưa đào, làm cho gương đào ổn định và không sạt lở. Áp lực của đất trong khoang cân bằng được theo dõi bởi các thiết bị đặc biệt đặt trực tiếp trong thân máy.
Dưới đáy hầm, dự án chuẩn bị sẵn hệ thống ray trượt, có vai trò đỡ TBM và trượt ngang TBM từ vị trí lắp đặt vào vị trí khoan, hỗ trợ việc di chuyển TBM trong không gian hẹp.
Phạm Công