“Chốt” quy hoạch đến năm 2030, đường bộ 10 năm tới sẽ thay đổi ra sao?

Đường cao tốc vẫn sẽ là “xương sống”

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành quyết định phê duyệt Quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.  Đây là quy hoạch chuyên ngành đầu tiên được phê duyệt theo Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14, được đánh giá có quy mô, phạm vi và sức ảnh hưởng lớn trong 37 quy hoạch chuyên ngành quốc gia của cả nước.

Theo quyết định của Thủ tướng, quy hoạch mạng lưới giao thông đường bộ giai đoạn 2021 - 2030 sẽ ưu tiên đưa vào danh mục đầu tư các tuyến cao tốc có năng lực thông hành lớn để hình thành mạng cao tốc kết nối liên vùng và là xương sống của hệ thống đường bộ quốc gia.

Trong số những dự án ưu tiên đưa vào danh mục đầu tư thì cao tốc Bắc – Nam phía Đông là quan trọng nhất. “Siêu dự án” này sẽ được tập trung hoàn thành song song với việc đầu tư thêm một số tuyến cao tốc  khác ở khu vực Nam Bộ, Miền Trung - Tây Nguyên, miền núi phía Bắc và các tuyến vành đai đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh.

Mục tiêu là đến năm 2030, nước ta sẽ có khoảng 5.000km đường cao tốc được hoàn thành và đưa vào khai thác. Đây cũng chính là mục tiêu đã được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.

Ngoài việc hoàn thành mục tiêu có 5.000km đường cao tốc vào năm 2030, Quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông đường bộ vừa được Thủ tướng phê duyệt cũng phải bảo đảm yêu cầu phát triển trên toàn bộ không gian lãnh thổ quốc gia hướng đến mục tiêu phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu cũng như phân bổ, khai thác và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Đặc biệt, quy hoạch cần xây dựng được  hệ thống giao thông công cộng hiện đại kết hợp với sử dụng hiệu quả nhiên liệu trong hoạt động giao thông, nhất là giao thông đô thị để giảm thiểu ô nhiễm. Phương tiện vận tải cũng phải có tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng với các yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Quy hoạch phải tích hợp, đồng bộ và đảm bảo tính lan tỏa

Theo quyết định của Thủ tướng, Quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ lần này xác định đường bộ là phương thức linh hoạt, hiệu quả đối với cự ly ngắn và trung bình (dưới 300 km), hỗ trợ gom, giải tỏa hàng hóa, hành khách cho các phương thức vận tải khác.

Hệ thống đường bộ đảm bảo kết nối giữa hệ thống đường bộ quốc gia với hệ thống đường địa phương; giữa các vùng động lực và vùng khó khăn; kết nối đến các đầu mối vận tải và quốc tế, đặc biệt là kết nối hiệu quả với các đầu mối giao thông, hạ tầng của các phương thức khác như: nhà ga đường sắt, cảng biển, cảng sông, sân bay.

Đồng thời, quy hoạch đường bộ lần này được tích hợp và đồng bộ hóa với 4 quy hoạch chuyên ngành giao thông vận tải còn lại, từ đó xác định danh mục các dự án ưu tiên đối với hệ thống đường quốc gia, danh mục các dự án đường địa phương cần thiết phải ưu tiên đưa vào quy hoạch của tỉnh để đảm bảo tính kết nối, liên thông với mạng lưới giao thông của vùng và quốc gia, đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Kết quả quy hoạch đề xuất lựa chọn danh mục các dự án ưu tiên trên nguyên tắc các dự án này đều phải bảo đảm tính lan tỏa, là động lực phát triển vùng hoặc liên vùng, đầu tư phát huy ngay hiệu quả.

Đáng chú ý, quy hoạch ưu tiên đưa vào danh mục đầu tư trong giai đoạn 2021-2030 các tuyến cao tốc có năng lực thông hành lớn để hình thành mạng cao tốc kết nối liên vùng và là xương sống của hệ thống đường bộ quốc gia.

Tiếp tục huy động nguồn lực xã hội

Đánh giá về bản Quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đại diện Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) khẳng định, đây là quy hoạch được tổ chức thực hiện bài bản, công phu, sử dụng những phương pháp nghiên cứu, tính toán hiện đại với độ tin cậy cao. Do đó, bản quy hoạch lần này vừa đảm bảo được chất lượng, vừa bám sát được thực tiễn, có tính khả thi cao.

Đây được coi là thành quả đến từ sự nỗ lực rất lớn của tập thể các đơn vị tham gia lập quy hoạch. Bởi quy hoạch được xây dựng trong điều kiện chưa có quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đều đang lập. Bên cạnh đó, do tác động của dịch bệnh Covid-19, công tác khảo sát, thu thập số liệu cũng bị ảnh hưởng không nhỏ.

Các chuyên gia cho rằng, những mục tiêu được đưa ra trong Quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là rất đáng chờ đợi. Tuy nhiên, để thực hiện được những  mục tiêu tiêu này đòi hỏi cần phải có các giải pháp phù hợp.

Những giải pháp này phải mang tới hiệu quả cao trong việc huy động tối đa mọi nguồn lực để đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đường bộ, đặc biệt là đường bộ cao tốc.

“Trong bối cảnh ngân sách Nhà nước còn khó khăn thì việc đẩy mạnh đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP) để xây dựng mạng lưới giao thông mà quy hoạch đề ra vẫn sẽ là giải pháp quan trọng nhất. Còn vốn ngân sách nhà nước đóng vai trò hỗ trợ, dẫn dắt, kích hoạt để thu hút tối đa nguồn lực từ các thành phần kinh tế khác” – PGS.TS Ngô Trí Long – Chuyên gia kinh tế khẳng định.