“Quái vật Thần tốc” khởi động tuyến hầm đường sắt Nhổn-Ga Hà Nội

Dấu mốc quan trọng

Việc khởi công được tổ chức tại tầng đáy nhà ga S9 - Kim Mã có sự tham dự của Chủ đầu tư là Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, đại diện các nhà tài trợ: Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB), Tổng cục Kho bạc Pháp (DGT), cùng tư vấn và các nhà thầu thực hiện dự án.

Ông Nguyễn Bá Sơn - Phó Trưởng ban Ban Quản lý đường sắt Hà Nội cho biết: "Việc khởi công khoan hầm bằng máy đào TBM là một cột mốc quan trọng đối với đoạn tuyến ngầm của Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội, minh chứng cho sự quyết tâm và nỗ lực của tất cả các bên liên quan trong việc kiến tạo hệ thống giao thông công cộng Thủ đô hiện đại, an toàn và hiệu quả. Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự hỗ trợ của các Nhà tài trợ, sự quan tâm chỉ đạo của Thành phố, của các cấp chính quyền, sự quyết tâm của Chủ đầu tư, tư vấn, các nhà thầu, cùng sự đồng lòng của người dân, dự án sẽ hoàn thành đảm bảo chất lượng và đem lại những giá trị thiết thực cho cộng đồng".

Cũng theo ông Nguyễn Bá Sơn, tính đến thời điểm hiện tại, tiến độ thi công tổng thể gói thầu CP03 - Hầm và các ga ngầm đạt 43.4%, trong đó phần các ga ngầm đạt 49.4%, phần hầm đạt 39.4%.

Bộ đôi máy TBM được thiết kế riêng cho dự án tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - Ga Hà Nội. Máy được sản xuất bởi hãng Herrenkecht (Cộng Đức), có chiều dài hơn 100m, nặng khoảng 850 tấn. Dự án sẽ bắt đầu khoan máy TBM1 mang tên Thần tốc từ Ga S9 - Kim Mã tại độ sâu 17.8m. Khi máy đào TBM1 khoan được khoảng 200m thì máy TBM2  mang tên Táo bạo sẽ bắt đầu quá trình khoan hầm.

Hoàn thành khởi chạy 240m đầu tiên, các máy khoan hầm sẽ tăng tốc đến tốc độ tiêu chuẩn khoảng 10m/ngày để tiếp cận các ga tiếp theo. Theo kế hoạch, tổng thời gian từ khi bắt đầu khoan máy TBM đầu tiên cho đến khi kết thúc máy TBM số 2 là 16 tháng. Sau khi kết thúc khoan tại ga S12, các máy TBM sẽ được tháo dỡ tại ga này, hệ thống thiết bị phụ trợ sẽ được kéo về và tháo dỡ tại Ga S9 - Kim Mã. Tổng số nhân sự cho công tác thi công là hơn 150 người. Trong đó những công tác chính như vận hành máy TBM, vận hành cánh tay robot lắp vỏ hầm, thay đầu cắt…

Dự kiến, đoạn tuyến đi ngầm sẽ hoàn thành vào năm 2027, sau đó, toàn bộ tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - ga Hà Nội sẽ được đưa vào vận hành, góp phần thay đổi diện mạo giao thông đô thị của thủ đô, kết nối thuận tiện các khu vực và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Dự án tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - Ga Hà Nội là một trong các dự án mang tính chiến lược trong việc giải quyết cơ bản vấn đề ùn tắc giao thông mà hệ thống đường bộ không đáp ứng được tại Hà Nội. Khi đi vào hoạt động, tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội được kỳ vọng sẽ là giải pháp xanh góp phần giảm thiểu ách tắc giao thông, ô nhiễm đô thị, và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân ở khu vực phía Tây Hà Nội.

 Tuyến đi qua 8 ga trên cao và 4 ga ngầm với tổng chiều dài là 12,5 km, trong đó đoạn trên cao (Nhổn - Cầu Giấy) dài 8,5 km và đoạn đi ngầm (Cầu Giấy - Ga Hà Nội) dài 4 km. Lộ trình của tuyến: điểm đầu Nhổn - theo Quốc lộ 32 - Cầu Diễn - Mai Dịch - Nút giao với đường vành đai 3 - Cầu Giấy (nút giao với đường vành đai 2) - Kim Mã - Cát Linh - Quốc Tử Giám- điểm cuối Ga Hà Nội (trên đường Trần Hưng Đạo, trước ga Hà Nội).

Vận hành khép kín

Hiện tại, các công tác chuẩn bị đã hoàn tất bao gồm kiểm tra, kiện toàn hệ thống thiết bị, phần mềm, huy động đội ngũ chuyên gia khoan hầm, sản xuất đủ số lượng tấm vỏ hầm dự trữ (832 vòng) cũng như vận chuyển đủ số lượng tấm vỏ hầm về công trường (48 vòng), lắp đặt các thiết bị quan trắc trên đường và tại các nhà bị ảnh hưởng, phê duyệt các hồ sơ biện pháp, kế hoạch liên quan. 

Trên toàn tuyến hiện có 6 tòa nhà thuộc diện phải phá dỡ, 42 tòa nhà thuộc diện tạm cư 1 tháng. Ban đã hoàn thành công tác chi trả chi phí đền bù, tạm cư cho các hộ dân đang tiến hành phá dỡ tòa nhà thuộc diện phải phá dỡ đầu tiên theo đúng kế hoạch. Tất cả các hộ dân đều đã ký biên bản thỏa thuận và biên bản cam kết sẽ bàn giao nhà theo kế hoạch thi công.

Việc thi công khoan hầm sẽ được tiến hành với sự cẩn trọng và giám sát nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho các công trình hiện hữu và đảm bảo chất lượng cho công trình đang thi công.

Máy TBM vận hành theo một chu trình khép kín, đào với tốc độ lớn nhất là 60mm/phút, trong quá trình đào máy sẽ phun ra trước đầu cắt chất điều hòa đất hay còn gọi là FOAM giúp làm mềm đất, chống bó và hỗ trợ duy trì cân bằng áp lực đầu gương đào. Cùng lúc đó thì phía đuôi máy sẽ phun ra chất mỡ quét lên bề mặt ngoài vỏ hầm, giúp bảo vệ bộ phận chổi quét đuôi máy, ngăn nước chảy ngược vào trong máy và làm kín kít các điểm nối bề ngoài vỏ hầm. Đuôi máy cũng bơm dung dịch vữa chèn lấp khe giữa vỏ hầm và đất đảm bảo ngăn ngừa sụt lún trong quá trình thi công.

Sau khi đào xong, robot sẽ thực hiện lắp vỏ hầm ngay phía sau đuôi máy với cánh tay robot hiện đại, thời gian lắp vỏ hầm sẽ khoảng 30 đến 35 phút cho một đốt hầm gồm 6 miếng. Chu trình đào và lắp vỏ hầm diễn ra liên tục không ngừng. Dự án sử dụng máy TBM khoan xuyên cắt qua tường vây và qua khối đất đã gia cố. TBM hoạt động trên nguyên lý cân bằng áp lực đất. Phía sau khiên đào được bố trí một vách ngăn kín. Đất từ khiên đào sẽ rơi vào khoang kín và tạo ra sự cân bằng áp lực giữa đất đào và đất chưa đào, làm cho gương đào ổn định và không sạt lở. Áp lực của đất trong khoang cân bằng được theo dõi bởi các thiết bị đặc biệt đặt trực tiếp trong thân máy.

Dưới đáy hầm, dự án chuẩn bị sẵn hệ thống ray trượt, có vai trò đỡ TBM và trượt ngang TBM từ vị trí lắp đặt vào vị trí khoan, hỗ trợ việc di chuyển TBM trong không gian hẹp.

Trên mặt đất, dự án đã thiết kế và lắp đặt xong hệ thống quan trắc địa kỹ thuật để đảm bảo việc quan trắc thường xuyên, theo dõi tình hình dịch chuyển và sụt lún của mặt đất. Dưới mặt đất, dự án đã thiết lập hệ thống thoát nước trong giai đoạn đẩy.

Song song với quá trình thi công tuyến hầm bằng TBM, các hạng mục thi công khác của đoạn tuyến ngầm (dốc hạ ngầm, các ga ngầm, gara và đường chuyển làn) vẫn tiếp tục triển khai song song theo đúng kế hoạch.