Hướng tới giảm phát thải
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg ngày 22/7 vừa qua về Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải.
Mục tiêu được đặt ra là từ năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội đạt 45% - 50%; TP Hồ Chí Minh đạt 25%; Đà Nẵng đạt 25% - 35%; Cần Thơ đạt 20%; Hải Phòng đạt 10% - 15%; đô thị loại I đạt ít nhất 5%.
Theo Sở GTVT TP Hà Nội, toàn thành phố hiện có 132 tuyến buýt trợ giá với hơn 2.000 xe buýt, trong đó có 269 xe điện và CNG, chiếm 13,3% tổng số xe, có trên 1000 xe đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4, tuổi đời phương tiện khoảng 4 năm.
Chia sẻ tại buổi tọa đàm Hà Nội cần làm gì để "xanh hóa xe buýt" do Báo Giao thông tổ chức sáng ngày 17/12, ông Thái Hồ Phương - Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội cho biết: “Tại Hà Nội, hiện có tỉ lệ 13,3% buýt sử dụng năng lượng sạch là sự cố gắng, nỗ lực của cả doanh nghiệp và nhà nước. Các tuyến buýt điện đã vận hành được 1 năm, là tuyến đầu tiên của Đông Nam Á. Như vậy, Hà Nội đã đi trước so với kế hoạch trong Quyết định 876 của Thủ tướng”.
 |
| Buổi tọa đàm Hà Nội cần làm gì để "xanh hóa xe buýt" do Báo Giao thông tổ chức sáng ngày 17/12. |
Ông Thái Hồ Phương thông tin, đến thời điểm này, hiện trạng phương tiện xe buýt của Hà Nội đang đạt chất lượng, thường xuyên thay thế đổi mới phương tiện. Tuổi đời đoàn phương tiện xe buýt trẻ, không có phương tiện trên 10 năm.
Trước thực tế đó, ông Thái Hồ Phương cho rằng, với sự quản lý chặt chẽ của nhà nước, sự đồng hành của doanh nghiệp, truyền thông của cơ quan thông tấn báo chí, trong thời gian tới việc thay thế dần phương tiện theo hướng xanh và bền vững hoàn toàn có thể đạt được.
Ông Thái Hồ Phương cũng cho rằng, phương tiện xanh trọn vẹn còn là sự kết hợp giữa phương tiện và chất lượng dịch vụ. Xanh là cả về phương tiện và con người. Xanh là chất lượng dịch vụ, chất lượng phương tiện, điểm dừng, thông tin, giá trị gia tăng như GPS, wifi...
Chuyên gia giao thông, Tiến sĩ Phan Lê Bình cho rằng, việc Hà Nội đưa vào sử dụng 139 xe chạy điện là một bước thay đổi rất đột phá, cách mạng trong đội xe buýt phục vụ thành phố.
“Việt Nam đi đầu ở Đông Nam Á trong việc phát triển xe buýt điện. Các nước cùng mức độ phát triển với Việt Nam như Malaysia, Indonesia nhưng việc triển khai hệ thống xe buýt chạy điện chưa nhiều. Đây là một tín hiệu rất đáng mừng cho hệ thống xe buýt ở Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng” - Tiến sĩ Phan Lê Bình chia sẻ.
Theo ông Phan Lê Bình, từ trước đến nay, nhiều người dân đều có quan điểm thấy xe buýt trên đường, dễ hình dung đến hình ảnh xe buýt sẽ phả khói đen. Khi xe buýt điện đưa vào hoạt động đã góp phần thay đổi lớn hình ảnh xe buýt trong mắt người dân Hà Nội.
Không hoàn toàn xanh
Nhiều chuyên gia cho rằng, nếu xét trên quan điểm có thân thiện với môi trường hay không, cần nhận định rõ không phải cứ chạy bằng điện là xanh hoàn toàn. Bức tranh tổng thể ngành năng lực của Việt Nam vẫn còn 44% sử dụng nhiên liệu hoá thạch đốt than, đốt dầu, đốt khí để tạo ra điện.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Công Nhật, Tổng giám đốc Vinbus, đơn vị đầu tiên ở Việt Nam phát triển xe buýt sử dụng năng lượng điện cho biết: “Thực tế là xe buýt và các phương tiện dùng điện không hoàn toàn xanh 100%, vì phụ thuộc vào mức độ sạch của nguồn năng lượng tạo ra nó là điện. Tuy nhiên, mức độ phát thải của phương tiện giao thông cực lớn nên mục tiêu giảm phát thải ở các thành phố lớn là ưu tiên hàng đầu, xe điện lại hoàn toàn đáp ứng được tiêu chí này”.
 |
| Hà Nội hiện có 269 xe điện và CNG, chiếm 13,3% tổng số xe. |
“Khi chúng tôi đưa các tuyến buýt điện vào vận hành, ban đầu có rất nhiều ý kiến lo lắng nghi ngại, từ năng lượng đến lộ trình… Sau 1 năm đi vào hoạt động với 150 xe, chúng tôi nhận được rất nhiều ý kiến tích cực. Từ người ngồi trong xe cho tới đi đường, họ đều cảm thấy đỡ mùi xăng xe, không thấy khói bụi” - ông Nguyễn Công Nhật thông tin.
Theo ông Nhật, hiện nay, 1L Diezen thải ra 2,32 kg CO2. Như vậy, với một phương tiện như này đang chạy khoảng 250-300km/ngày thì 1 xe buýt thải ra khoảng 6 tấn CO2/tháng. Với số phát thải của xe buýt chạy dầu khi chạy thì cần 3.000 cây xanh hấp thụ/năm.
“Thay vì trồng rừng một cách trực tiếp, cần đất đai thì thì tốt hơn nên trồng rừng một cách gián tiếp bằng cách chuyển đổi phương tiện, năng lượng, giao thông công cộng và xe buýt sang dùng điện là mũi nhọn đầu tiên. Sẽ đáp ứng được bài toán về giảm phát thải” - ông Nguyễn Công Nhật chia sẻ.
Tiến sĩ Trần Trọng Tuấn, Giảng viên trường Đại học Công nghệ GTVT cho rằng, có thể thấy rõ là nhiên liệu CNG và xe điện có mức phát thải rất tốt khi so sánh với xe buýt chạy bằng xăng, dầu.
Tuy nhiên Ông Trần Trọng Tuấn nhận định xét về vòng đời phương tiện từ quá trình sản xuất, hiệu quả sử dụng đến khi tái chế, tái sử dụng pin thì rất cần thêm các nghiên cứu khác, xét đánh giá tổng thể thế nào là phương tiện xanh và thân thiện.
“Để một đô thị lớn như Hà Nội quyết tâm đưa toàn bộ phương tiện mới vào chạy hoàn toàn bằng điện hoặc CNG sẽ gặp nhiều khó khăn về tài chính doanh nghiệp, cơ chế chính sách” – ông Trần Trọng Tuấn chia sẻ.
Ông Thái Hồ Phương - Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội cho rằng, việc gì làm đầu tiên bao giờ cũng khó khăn, thách thức. Việc đưa vào những tuyến buýt điện cũng vậy. Tuy nhiên, xe buýt điện ở Hà Nội đã có những bước đột phá trong năm qua.
“Hướng tới thay đổi xe bút chạy dầu sang sử dụng năng lượng điện cần các cơ quan có thẩm quyền xem xét việc hỗ trợ lãi vay cho các đơn vị đầu tư xây dựng phương án, đề án đầu tư, đổi mới phương tiện của từng đơn vị vì giá xe điện cao hơn giá xe diesel khoảng 2,5 lần” - ông Thái Hồ Phương cho biết.
Theo ông Thái Hồ Phương, để doanh nghiệp xây dựng chiến lược đầu tư đổi mới phương tiện trong thời gian tới để thực hiện Quyết định 876 thì chính sách hỗ trợ lãi vay, có thể một phần hoặc bằng 0… là rất quan trọng. Đây là chính sách căn cơ để đơn vị có đủ tiềm lực để thay thế phương tiện.