Nối lại vận tải hành khách đường bộ bằng ô tô: Doanh nghiệp vẫn dè dặt

Các phương tiện đỗ xếp gọn trong thời điểm hoạt động vận tải hành khách tạm dừng do dịch bệnh. Ảnh: Phạm Hùng

Thí điểm trong 8 ngày

Theo kế hoạch của Bộ GTVT, việc tổ chức hoạt động vận tải hành khách đường bộ đảm bảo thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 được thí điểm từ ngày 13/10/2021 đến hết ngày 20/10/2021. Tương tự như lĩnh vực hàng không cách đây ít ngày, việc thí điểm khởi động lại vận tải hành khách đường bộ nhằm đánh giá và điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tế giai đoạn tiếp theo.

Đối tượng chính áp dụng quy định tạm thời này là hoạt động vận tải hành khách theo tuyến cố định liên tỉnh bằng xe ô tô có bến đi hoặc bến đến nằm trong địa phương/khu vực có nguy cơ rất cao, nguy cơ cao đi, đến địa phương/khu vực có nguy cơ tương đương hoặc có nguy cơ thấp hơn và ngược lại trên phạm vi toàn quốc.

Theo đó, Bộ GTVT yêu cầu trong thời gian thí điểm, DN vận tải thực hiện tối thiểu 5% và tối đa không vượt quá 30% số chuyến trong 7 ngày của đơn vị theo lưu lượng đã được Sở GTVT công bố (số chuyến/tháng) và có giãn cách chỗ trên phương tiện (không áp dụng giãn cách đối với xe giường nằm). Đối với các địa phương nguy cơ thấp và bình thường đến địa phương/khu vực có nguy cơ tương đương thì tổ chức hoạt động vận tải bình thường.

Ngoài ra, đội ngũ lái xe, nhân viên phục vụ trên xe cũng như hành khách đều phải đáp ứng được những quy định rất nghiêm ngặt. Cụ thể, hành khách khi đi từ địa phương/khu vực có nguy cơ rất cao, nguy cơ cao đến địa phương/khu vực có nguy cơ tương đương hoặc thấp hơn phải tiêm đủ liều vaccine phòng Covid-19 (thẻ xanh trên sổ Sức khoẻ điện tử/PC-Covid hoặc giấy chứng nhận tiêm đủ liều vaccine của cơ quan có thẩm quyền cấp, liều cuối cùng đã được tiêm ít nhất 14 ngày) hoặc đã khỏi bệnh Covid-19 trong vòng 6 tháng tính đến thời điểm về địa phương (có giấy ra viện/giấy xác nhận khỏi bệnh Covid-19).

Đồng thời, hành khách phải có kết quả xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng phương pháp RT-PCR hoặc xét nghiệm nhanh kháng nguyên âm tính trong vòng 72 giờ trước khi lên xe ô tô. Đội ngũ tài xế và nhân viên phục vụ trên xe cũng phải tiêm đủ liều vaccine hoặc đã khỏi bệnh Covid-19 trong vòng 6 tháng tính đến thời điểm về địa phương.

Nhà xe lo không có khách

Về lý thuyết, việc thí điểm tổ chức hoạt động vận tải hành khách theo tuyến cố định liên tỉnh bằng xe ô tô là tin vui đối với các DN vận tải hành khách bởi họ đã dừng hoạt động một thời gian rất lâu. Việc chạy xe trở lại sẽ là tiền đề để các DN vận tải nối lại hoạt động kinh doanh, sản xuất và từng bước phục hồi sau dịch. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều DN vận tải đón nhận tin vui trên không mấy hào hứng. Trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị, ông Nguyễn Duy Ninh - Giám đốc Công ty TNHH MTV Ninh Quỳnh (chủ sở hữu nhà xe Ninh Quỳnh) chia sẻ: “Được chạy xe lại đương nhiên là tin vui đối với những DN vận tải nhưng vui ít mà lo nhiều vì chưa chắc chạy xe đã có khách”.

Theo ông Ninh, có hai lý do khiến xe khách có nguy cơ “ế” nếu nối lại hoạt động vào thời điểm này. Thứ nhất, dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trên cả nước khiến tâm lý người dân ngại đi lại. Thứ hai, đối tượng hành khách chính của xe khách là người lao động, sinh viên... hiện nhu cầu đi lại vẫn chưa cao. Bên cạnh đó, những yêu cầu khắt khe đối với hành khách đi ô tô khách sẽ là rào cản lớn khiến nhiều người không dám hoặc không thể lựa chọn phương tiện này để đi lại.

“Điều kiện đối với hành khách là phải tiêm đủ 2 mũi vaccine phòng Covid-19, có kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 bằng phương pháp RT-PCR hoặc xét nghiệm nhanh kháng nguyên âm tính trong vòng 72 giờ trước khi lên xe ô tô. Những điều kiện này không phải ai cũng đáp ứng được. Nhất là khi người đi xe khách liên tỉnh phần nhiều là những người thuộc tầng lớp bình dân, điều kiện kinh tế eo hẹp” - ông Ninh phân tích.

Về phần DN, nhiều DN vận tải hiện đang ở tình trạng rất khó khăn. Vẫn biết được chạy lại xe sẽ là cơ hội để họ phục hồi nhưng để chuẩn bị cho những chiếc xe khách có thể lăn bánh trên đường, họ cũng phải chuẩn bị một khoản tài chính không nhỏ. “Bây giờ chúng tôi chỉ có thể vay mượn mới có tiền chi trả cho hoạt động chở khách. Có rất nhiều khoản phải chi, từ bảo dưỡng phương tiện, sát hạch lại tay lái của tài xế, tiền xăng dầu, tiền lương tài xế, nhân viên... Chi ra một khoản không nhỏ từ tiền đi vay mà xe chạy không có khách thì chúng tôi càng chạy sẽ càng... chết” - ông Ninh khẳng định.

Cần xóa bỏ rào cản từ các địa phương

Một số lãnh đạo DN vận tải tâm sự, trong thời gian khó khăn vừa qua, không ít lần muốn bỏ nghiệp xe khách để chuyển sang lĩnh vực khác vì quá mệt mỏi và chán nản. Đứng trên phương diện chuyên gia, TS Nguyễn Xuân Thủy - chuyên gia giao thông nhận định, những quy định khắt khe đối với hành khách và đội ngũ tài xế, nhân viên phục vụ trên xe khách mà Bộ GTVT đưa ra là cần thiết để đảm bảo công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

“Hiện nay, dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp ở nhiều nơi. Nhiều tỉnh, TP vẫn ghi nhận những ca mắc Covid-19 hàng ngày. Vì thế, siết chặt các quy định về điều kiện đi xe khách liên tỉnh là cần thiết để đảm bảo an toàn phòng dịch” - TS Nguyễn Xuân Thủy nói.

Tuy nhiên, chuyên gia giao thông này cũng cho rằng, ở chiều ngược lại, những quy định về đảm bảo yêu cầu phòng dịch tại địa phương/vùng có nguy cơ rất cao như phải tiêm đủ liều vaccine ngừa Covid-19 hay có kết quả xét nghiệm Covid-19 âm tính trong vòng 72 giờ có thể là những rào cản gây khó cho DN vận tải hành khách đường bộ.

“Đây là những điều kiện mà các DN vận tải không dễ để đáp ứng. Nhất là quy định về tiêm vaccine phòng Covid-19 và xét nghiệm Covid-19 cho đội ngũ lái xe và nhân viên nhà xe” - TS Nguyễn Xuân Thủy khẳng định.

Đặc biệt, TS Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, hiện nay, nhiều địa phương vẫn ban hành những quy định riêng đối với người từ nơi khác vào địa bàn như yêu cầu cách ly 14 ngày. Đây cũng là một rào cản lớn đối với các hoạt động vận tải hành khách nói chung và hoạt động vận tải hành khách bằng ô tô tuyến cố định nói riêng.

“Kể cả khi đi ô tô khách không có những điều kiện về tiêm vaccine ngừa Covid-19 hay xét nghiệm Covid-19 thì hành khách cũng sẽ vấp phải đáp ứng những điều kiện phòng, chống dịch khắt khe không kém của các địa phương” - TS Nguyễn Xuân Thủy nói và khẳng định, để các hoạt hoạt động vận tải hành khách liên tỉnh được thuận lợi cần phải có một kế hoạch thống nhất, thực hiện cho tất cả tỉnh, TP trên cả nước.