Xăng dầu tăng giá, doanh nghiệp vận tải “cắn răng” giữ giá cước

Chạy lấy... lỗ 

Trong số các loại hình vận tải chịu ảnh hưởng bởi Covid-19, vận tải khách đường bộ vẫn đang gặp khó khăn nhất. Nguyên nhân chính là do không có khách. Kể cả cao điểm trước, trong và sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 vừa qua, trong khi hàng không, đường sắt đều đã phần nào hút khách trở lại thì vận tải đường bộ vẫn... ế.

Bến xe vắng xe, những chuyến xe chỉ lác đác vài hành khách vẫn phải lăn bánh trên đường. Một số DN vận tải cố gắng “tăng gia sản xuất” bằng cách nhận vận chuyển hàng hóa nhưng cũng chẳng ăn thua trước sự lớn mạnh của các công ty vận chuyển hàng hóa chuyên biệt.

Chưa hết choáng váng vì ế khách, các DN vận tải khách đường bộ lại tiếp tục đối mặt với một “thử thách cực đại”, đó là giá xăng, dầu tăng vọt. Chỉ trong một thời gian ngắn, giá của mặt hàng chiếm tới 35 – 40% cơ cấu giá thành vận tải này đã liên tục “phá kỷ lục”. Không có khách, giá xăng dầu “nhảy múa”, các DN vận tải rơi vào thế khó khăn cùng cực. Chưa bao giờ bài toán tăng hay giữ giá cước lại trở nên khó giải đến thế.

Ông Khúc Hữu Thanh Hải - Giám đốc Công ty CP Vận tải thương mại và dịch vụ Đất Cảng cho biết, giá xăng, dầu tăng trong bối cảnh khách vẫn vắng khiến DN của ông vẫn chưa dám mạo hiểm tăng giá cước. Lựa chọn khả dĩ duy nhất lúc này là cho xe... nằm bến; đồng thời tìm cách cắt giảm chi phí vận hành để bù lại chi phí xăng, dầu.

Tuy nhiên, đó chỉ là giải pháp tạm thời. “Không chạy thì “chết” ngay lập tức, còn chạy thì “chết” từ từ. Thôi thì cố duy trì để xem có “sống” được đến khi giá xăng, dầu quay đầu giảm hay không” – ông Thanh Hải thở dài.

"Theo dự báo, giá xăng, dầu trong thời gian tới có thể tiếp tục tăng cao. Do đó, ngay từ bây giờ, các bộ, ngành liên quan cần tính toán đến giải pháp căn cơ, lâu dài chứ không thể dựa mãi vào quỹ bình ổn giá hay những giải pháp về thuế. Giá xăng, dầu phải dần theo sát giá thị trường trên thế giới và để thị trường điều tiết. Trong thời gian tới, nếu giá xăng, dầu vẫn tiếp tục tăng, các DN vận tải có thể tính đến phương án áp dụng công nghệ và quy trình xử lý khoa học vào vận hành, cũng như sử dụng xe tải đời mới nhằm tối ưu, tiết kiệm nhiên liệu, kiểm soát các chi phí." Chuyên gia kinh tế - PGS.TS Ngô Trí Long

Theo ông Thanh Hải, DN đang sở hữu khoảng 200 đầu xe nhưng hiện nay chỉ hoạt động 20%. Số còn lại đều cho nằm bến. Ngay cả số đầu xe ít ỏi đang hoạt động kia cũng vẫn là chạy.... lấy lỗ. Bởi chi phí cho mỗi chuyến xe như vậy tới gần chục triệu đồng mà khách chỉ lác đác vài người. Chưa cần đợi đến khi giá xăng “phá kỷ lục” như hiện nay, nếu giá xăng vẫn ở mức như trước Tết thì không cần tính toán, xe lăn bánh cũng biết chắc sẽ lỗ.

Trước sau cũng phải tăng giá cước

Chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên – Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội nhận định, với mức giá xăng, dầu tăng cao như hiện nay, cơ hội “sống sót” của các DN vận tải hành khách đường bộ gần như không có, nếu như họ không tăng giá cước. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, đây là thời điểm hành khách đi ô tô chưa nhiều. Nếu tăng giá cước mà không có sự cân nhắc, tính toán, các DN vận tải hoàn toàn có thể đối mặt với tình trạng nguy hiểm hơn.

“Tăng giá cước thì mất khách, nhưng nếu không tăng các DN vận tải vốn đang làm ăn thua lỗ sẽ càng lỗ nặng hơn. Nếu tình trạng này kéo dài thêm một thời gian nữa, chắc chắn nhiều DN vận tải sẽ không thể trụ vững” – ông Bùi Danh Liên cho biết.

Cũng theo ông Bùi Danh Liên, hiện nay, nhiều DN vận tải vẫn đang cố gắng giữ giá cước vì không muốn mất khách. Một số khác có điều chỉnh giá nhưng vẫn rất dè dặt và thận trọng. Đây gần như là đối sách duy nhất mà các DN vận tải  có thể lựa chọn để đối phó với tình trạng xăng tăng, khách vắng. Song đó chỉ là giải pháp tình thế.

“Thời gian tới, nếu giá xăng, dầu không giảm, các DN vận tải buộc phải tăng giá cước. Đó sẽ là cách duy nhất mà họ phải lựa chọn dù muốn hay không” – chuyên gia Bùi Danh Liên chia sẻ.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhận định, với giá xăng, dầu cao vót như hiện nay, việc các DN vận tải phải tính tới phương án điều chỉnh giá cước là khó tránh khỏi. Tuy nhiên, mặt bằng giá cước mới sẽ tác động tiêu cực, làm chậm thêm quá trình phục hồi thị trường vận tải và nhu cầu đi lại của hành khách sau đại dịch. Người tiêu dùng sẽ phải gánh chịu hậu quả của việc tăng giá cước.

Để hỗ trợ các DN vận tải trong bối cảnh khó khăn như hiện nay, ông Nguyễn Văn Quyền đề nghị Chính phủ cần miễn phí bảo trì đường bộ đến hết năm 2022 thay vì giảm 30% để kích cầu cho DN vận tải. “Nhà nước đã ban hành nhiều gói kích cầu, hỗ trợ DN. Liên Bộ Công Thương - Tài chính cũng phải vào cuộc tích cực, như vậy mới mong phục hồi được sản xuất, kinh tế. Các bộ, ngành cũng phải tạo điều kiện tối đa cho DN khôi phục sản xuất, kinh doanh” – ông Nguyễn Văn Quyền nói.

Việc đề xuất giảm thuế là rất cần thiết. Tuy nhiên, chúng ta phải tính tới các yếu tố như giá xăng, dầu trong nước không quá cao cũng như không quá cách biệt với giá thế giới, tránh tình trạng buôn lậu xăng, dầu sang thị trường nước ngoài. Đồng thời, chúng ta cũng phải cân đối đến khả năng chịu đựng của ngân sách vì khi giảm thuế dẫn đến giảm nguồn thu, gây mất cân đối thu chi cũng như tác động tới các mục tiêu tăng trưởng, bảo đảm nguồn thu đáp ứng nhiệm vụ chi cho bảo vệ môi trường. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trọng Thịnh