Dịp lễ 30/4, 1/5 vừa qua, gia đình chị Lan cùng con nhỏ về quê đi trên tuyến xe khách Bình Định về Nghệ An. Trên xe, bé gái con chị Lan quấy khóc và nôn trớ ra sàn xe nhiều lần. Lái xe và phụ xe khó chịu và phiền hà đã tự ýchuyển mẹ con chị Lanh sang một xe khách khác cũng đi cùng chiều từ Bình Định về Nghệ An. Mặc dù chị Lan không đồng ý nhưng lái xe và phụ xe vẫn đưa hành lý và mẹ con chị sang chiếc xe bên kia. Chị Lan muốn hỏi: Trường hợp tự ý sang nhượng hành khách lái xe và phụ xe đó có bị xử phạt không và mức xử phạt cụ thể của hành vi này là bao nhiêu?
Trả lời:
- Về hành vi sang nhượng hành khách theo quy định của pháp luật
Theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 68 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định người vận tải, người lái xe khách phải chấp hành các quy định sau đây: Đón, trả hành khách đúng nơi quy định.
Điều 27 Thông tư 12/2020/TT-BGTVT ngày 29/5/2020 của Bộ Giao thông vận tải quy định về tổ chức, quản lý hoạt động vận tải bằng xe ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ, quy định về quyền hạn, trách nhiệm của người lái xe, nhân viên phục vụ trên xe như sau:
“1. Đeo thẻ tên, mặc đồng phục theo đúng mẫu của doanh nghiệp, hợp tác xã đã quy định; mang theo Lệnh vận chuyển đối với chuyến xe đang khai thác.
2. Thực hiện đúng, đầy đủ các nội dung đối với người lái xe tại quy trình đảm bảo an toàn giao thông quy định tại Điều 4 và Điều 6 của Thông tư này; thực hiện đúng Lệnh vận chuyển do doanh nghiệp, hợp tác xã cấp; đảm bảo an ninh, trật tự trên xe; đón, trả khách tại bến xe nơi đi, bến xe nơi đến, các điểm dừng đón, trả khách và chạy đúng hành trình.
3. Không được chở quá số người cho phép chở, không được chở vượt quá khối lượng toàn bộ cho phép tham gia giao thông được ghi trong Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe ô tô; hành lý, hàng hóa ký gửi phải được xếp dàn đều trong khoang chở hành lý, đảm bảo không bị xê dịch trong quá trình vận chuyển; không được chở hàng cấm, hàng dễ cháy, nổ, động vật sống, hàng hóa là thực phẩm bẩn. Khi nhận hàng hóa ký gửi theo xe ô tô tuyến cố định (người gửi hàng không đi theo xe) phải yêu cầu người gửi hàng cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin về hàng hóa và họ tên, địa chỉ, số chứng minh thư nhân dân/số thẻ căn cước công dân, số điện thoại liên hệ của người gửi và người nhận hàng.
4. Có trách nhiệm đảm bảo mọi hành khách trên xe đều có vé; hướng dẫn, sắp xếp cho hành khách ngồi, nằm đúng chỗ theo vé, phổ biến các quy định khi đi xe, giúp đỡ hành khách; bố trí chỗ ngồi, nằm ưu tiên cho người khuyết tật, người cao tuổi, phụ nữ có thai và trẻ em; có thái độ phục vụ văn minh, lịch sự; có trách nhiệm sơ cứu hành khách có biểu hiện đau ốm, sinh nở.
5. Có trách nhiệm yêu cầu bến xe khách xác nhận thông tin quy định trong Lệnh vận chuyển trước khi xe xuất bến và khi xe về bến.
6. Có trách nhiệm chấp hành các quy định của pháp luật về đảm bảo trật tự, an toàn giao thông.
7. Có quyền từ chối vận chuyển đối với hành khách có hành vi gây rối trật tự công cộng, gây cản trở công việc của người lái xe, nhân viên phục vụ trên xe; hành khách có hình vi gian lận vé hoặc hành khách đang bị dịch bệnh nguy hiểm; hành khách mang hàng cấm hoặc hàng dễ cháy, nổ, động vật sống.
8. Có trách nhiệm từ chối điều khiển phương tiện khi phát hiện phương tiện không đảm bảo các điều kiện về an toàn, phương tiện không lắp thiết bị giám sát hành trình, camera hoặc có lắp thiết bị nhưng không hoạt động theo quy định.
9. Giữ gìn vệ sinh phương tiện, không được sử dụng các biện pháp kỹ thuật, trang thiết bị ngoại vi, các biện pháp khác để can thiệp vào quá trình hoạt động, phá (hoặc làm nhiễu) sóng GPS, GSM hoặc làm sai lệch dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình, camera lắp trên xe.
10. Có trách nhiệm điều khiển xe có mặt tại bến xe khách trước giờ xe xuất bến tối thiểu 10 phút để thực hiện công tác kiểm tra an toàn kỹ thuật và các tác nghiệp khác tại bến xe theo quy trình bảo đảm an toàn giao thông.
11. Thực hiện các trách nhiệm khác theo quy định tại Luật Giao thông đường bộ, Nghị định số 10/2020/NĐ-CP và quy định pháp luật khác có liên quan”.
Theo quy định của pháp luật về quyền hạn và trách nhiệm của lái xe, nhân viên phục vụ trên xe chở khách theo tuyến cố định tại Khoản 2 và khoản 4 Điều 27 Thông tư số 12/2020/TT-BGTVT thì lái xe có nghĩa vụ và trách nhiệm đón trả hành khách tại đúng bến xe nơi đến hoặc các điểm đón, trả khách theo quy định. Hơn nữa, lái xe cần phải giúp đỡ hành khách; bố trí chỗ ngồi, nằm ưu tiên cho người khuyết tật, người cao tuổi, phụ nữ có thai và trẻ em. Trường hợp lái xe và phụ xe tự ý chuyển chuyển mẹ con chị Lan sang một xe khách khác mà không được sự đồng ý của chị Lan là không phù hợp với quy định pháp luật.
Về mức xử phạt hành vi sang nhượng hành khách không được sự đồng ý của hành khách: Theo quy định tại điểm điểm b Khoản 5, điểm a Khoản 8 Điều 23 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt người điều khiển xe ô tô chở hành khách, ô tô chở người và các loại xe tương tự xe ô tô chở hành khách, chở người vi phạm quy định về vận tải đường bộ, theo đó “Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm sang nhượng hành khách dọc đường cho xe khác mà không được hành khách đồng ý; đe dọa, xúc phạm, tranh giành, lôi kéo hành khách; bắt ép hành khách sử dụng dịch vụ ngoài ý muốn”. Ngoài việc bị phạt tiền, người điều khiển phương tiện thực hiện hành vi vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung “Bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng”.
Bên cạnh đó theo quy định tại điểm a Khoản 4 Điều 31 Nghị định 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực đường bộ và đường sắt quy định về xử phạt nhân viên phục vụ trên xe buýt, xe vận chuyển hành khách theo tuyến cố định, xe vận chuyển hành khách theo hợp đồng, xe vận chuyển khách du lịch vi phạm quy định về trật tự an toàn giao thông như sau: “Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm sang nhượng hành khách dọc đường cho xe khác mà không được hành khách đồng ý; đe dọa, xúc phạm, tranh giành, lôi kéo hành khách; bắt ép hành khách sử dụng dịch vụ ngoài ý muốn”.
Như vậy, trong trường hợp này, lái xe khách chạy tuyến cố định bị xử phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng và bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng; Phụ xe xe khách bị xử phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng.