Hà Nội – trái tim của cả nước – đang từng ngày thay đổi mạnh mẽ, hiện đại và văn minh hơn. Song song với nhịp phát triển đó là những thách thức trong việc bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Mỗi sáng đến trường, tôi – một giáo viên – lại bắt gặp hình ảnh dòng người chen chúc, tiếng còi xe dồn dập, hay ánh mắt lo lắng của phụ huynh khi con băng qua ngã tư đông đúc. Chính những điều tưởng nhỏ ấy thôi đã thôi thúc tôi viết bài này, mong góp một tiếng nói nhỏ bé cho phong trào “Vì An toàn giao thông Thủ đô” năm 2025.
Những năm qua, Hà Nội đã nỗ lực đầu tư mở rộng hạ tầng, từ Vành đai 3, 4 đến cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2, lắp đặt hệ thống camera giám sát và phân luồng thông minh. Nhờ đó, giao thông đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, ùn tắc và tai nạn giao thông vẫn là nỗi lo thường trực của người dân Thủ đô.
Vào giờ cao điểm sáng và chiều, những tuyến đường như Giải Phóng, Nguyễn Trãi, Kim Mã hay Trần Duy Hưng luôn ken đặc xe cộ. Chỉ một người dừng sai chỗ hay một va chạm nhỏ cũng đủ khiến dòng xe “đóng băng” hàng cây số. Ở các quận ven đô như Hà Đông, Long Biên hay Nam Từ Liêm, tình trạng tương tự diễn ra mỗi giờ tan tầm.
Tai nạn giao thông vẫn để lại nhiều nỗi đau. Nguyên nhân phần lớn xuất phát từ sự chủ quan và thiếu ý thức: vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, không đội mũ bảo hiểm, nghe điện thoại khi lái xe. Tôi từng chứng kiến một thanh niên vượt đèn đỏ tại ngã tư Chùa Bộc – Thái Hà, va vào một người đi xe đạp điện. May mắn không ai tử vong, nhưng đó là bài học đắt giá: “Chỉ một giây nôn nóng, cả đời hối tiếc.”
Đáng lo hơn, không ít học sinh vẫn điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi, tụ tập, phóng nhanh, lạng lách. Vụ tai nạn tại đường Láng – Hòa Lạc tháng 4/2024 khiến một em học sinh tử vong là hồi chuông cảnh tỉnh đau xót. Bên cạnh đó, người đi bộ băng qua đường tùy tiện, ô tô dừng đỗ sai quy định, lấn chiếm vỉa hè… khiến trật tự giao thông thêm rối ren.
Nguyên nhân không chỉ ở ý thức người tham gia giao thông, mà còn do áp lực đô thị hóa nhanh, hạ tầng chưa đồng bộ, công tác xử lý vi phạm chưa nghiêm. Tuy nhiên, cốt lõi vẫn nằm ở ý thức và trách nhiệm của mỗi công dân Thủ đô.
An toàn giao thông không chỉ là tuân thủ luật lệ mà còn là văn hóa ứng xử nơi công cộng. Mỗi hành vi nhỏ – nhường đường, xếp hàng qua ngã tư, không bấm còi inh ỏi – đều thể hiện nhân cách của con người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
Trường học chính là điểm khởi đầu cho văn hóa giao thông. Tại Trường THCS Minh Khai (quận Bắc Từ Liêm), chúng tôi tổ chức các tiết sinh hoạt với “Tiểu phẩm giao thông học đường”, nơi học sinh hóa thân vào tình huống thực tế: sang đường không quan sát, quên đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ… Qua đó, các em tự rút ra bài học cho chính mình.
Nhà trường còn triển khai trò chơi “Hiểu luật – Đi đúng”, giúp học sinh nhận biết tình huống và xử lý đúng luật. Em Nguyễn Thảo Linh, học sinh lớp 8, từng chia sẻ:
“Trước đây em không nhắc bố đội mũ bảo hiểm, nhưng sau buổi ngoại khóa, em đã mạnh dạn nhắc bố, và từ đó bố luôn đội mũ khi ra đường.”
Một thay đổi nhỏ, nhưng lan tỏa lớn – bởi văn hóa giao thông bắt đầu từ nhận thức, lớn lên bằng hành động và bền vững nhờ giáo dục.
Nếu ví văn hóa giao thông là nền tảng, thì trách nhiệm chính là chìa khóa mở cánh cửa an toàn – văn minh – bền vững cho Thủ đô.
Trách nhiệm của người tham gia giao thông:
Đó là sự tự giác trong từng hành vi nhỏ. Khi một học sinh đội mũ bảo hiểm đúng cách, dừng xe đúng vạch, em không chỉ bảo vệ bản thân mà còn tôn trọng người khác. Ở trường tôi, học sinh lớp 9A từng tự nguyện đứng hướng dẫn các em nhỏ sang đường – hành động giản dị nhưng chứa đựng tinh thần trách nhiệm cộng đồng.
Trách nhiệm của lực lượng thực thi công vụ:
Hình ảnh chiến sĩ CSGT Đội 6 – Công an TP Hà Nội cõng em học sinh qua dòng nước ngập trên phố Phạm Văn Đồng, hay sinh viên Đại học Giao thông Vận tải đứng phân luồng trong chiến dịch “Mùa hè xanh” giữa trời nắng 40°C – đó là những minh chứng cho tinh thần tận tâm, cống hiến. Cùng với đó, việc tăng cường giám sát thông minh, xử lý vi phạm công bằng, minh bạch sẽ củng cố niềm tin và ý thức tuân thủ của người dân.
Trách nhiệm của nhà trường và gia đình:
Giáo dục về an toàn giao thông phải trở thành một phần của nếp sống học đường. Tại trường tôi, mô hình “Gia đình cùng con thực hiện văn hóa giao thông” được triển khai, trong đó phụ huynh và học sinh cùng cam kết thực hiện các quy định. Kết quả, tỷ lệ vi phạm giao thông của học sinh giảm gần 40% chỉ sau một năm.
Trách nhiệm của cộng đồng:
Tại nhiều tuyến phố ở Hà Nội, người dân tự nguyện tham gia “Ngày Chủ nhật Xanh – Vì tuyến đường an toàn”, dọn dẹp vỉa hè, nhắc nhau không dừng đỗ sai quy định. Ở phố đi bộ Hồ Gươm, nhóm “Thanh niên xung kích 0 giờ” hỗ trợ hướng dẫn giao thông cho du khách. Chính sự đồng lòng ấy đã tạo nên sức mạnh tập thể – nền tảng của văn hóa giao thông bền vững.
Từ thực tiễn giảng dạy và quan sát, tôi xin đề xuất:
1. Tăng cường giáo dục luật giao thông trong trường học qua hoạt động trải nghiệm, sân khấu hóa, câu lạc bộ học sinh.
2. Phát huy truyền thông số, lan tỏa thông điệp “Đi đúng luật – về đúng nhà” bằng video, infographic trên mạng xã hội.
3. Tổ chức các chiến dịch cộng đồng như “Giờ cao điểm xanh” hoặc “Ngày không còi xe” để khuyến khích hành vi văn minh.
4. Lắp đặt thêm đèn tín hiệu thông minh, camera giám sát, xử lý nghiêm hành vi vi phạm.
5. Biểu dương gương người tốt, việc tốt trong giao thông – những tài xế, học sinh, người dân có hành động đẹp để lan tỏa nhân văn.
Tôi vẫn nhớ mãi hình ảnh bác tài xế xe buýt dừng xe giữa trời mưa để nhặt chiếc mũ bảo hiểm rơi giữa đường, hay học sinh cúi xuống giúp cụ già qua đường trong giờ tan tầm. Những hành động giản dị ấy khiến trái tim tôi ấm lại – bởi an toàn giao thông bắt đầu từ những điều nhỏ bé nhất.
Là một giáo viên, tôi tin rằng tuyên truyền an toàn giao thông không chỉ là nhiệm vụ, mà là trách nhiệm với thế hệ tương lai. Mỗi học sinh hôm nay sẽ là công dân của một Thủ đô văn minh ngày mai.
Hãy bắt đầu từ chính bản thân mình – đi đúng làn, đúng tốc độ, đúng luật.
Hãy cùng nhau lan tỏa tinh thần trách nhiệm, nhân văn và kỷ cương để
Hà Nội thực sự trở thành Thành phố của nụ cười, của an toàn và văn hóa giao thông.